افزایش ۵ برابری حجم زباله در مقاصد گردشگری

فرزاد مهرجو در گفت وگو با ویکی سلامت اظهار کرد: زباله های پلاستیکی و مواد غذایی می تواند آلودگی های متعددی ازجمله آلودگی شهری آلودگی منابع آبی و ساحلی و آلوده شدن محیط زیست جنگلی را در پی داشته و چهره نامناسبی برای طبعیت و شهر ایجاد کند لذا می طلبد در راستای ارتقاء مسئولیت پذیری مسافران در مدیریت پسماند از تولید زباله تا حفظ محیط زیست تلاش شود.

این استاد  دانشگاه با اشاره به اینکه برخی از مسافران نوروزی دارای فقر فرهنگی هستند افزود: در کشورهای پیشرفته برای برخورد با قانون شکنی و نامهربانی افراد در تولید زباله و رها ساختن در محیط زیست قوانین سخت تنبیهی و جریمه در نظر می گیرند.

وی ادامه داد: اما در کشور ما وضعیت این گونه نیست از این رو ضرورت دارد مسافران نوروزی با توجه به حضور در مناطق طبیعی و شهری با تولید زباله کمتر و جمع آوری زباله های تولیدی خود به حفظ محیط زیست و منابع طبیعی ازجمله پوشش های گیاهی و جانوری کمک کنند؛ زیرا این موضوع از نظر محیط زیستی بسیار حائز اهمیت است.

این متخصص در حوزه آب و محیط زیست با تاکید بر ضرورت فرهنگ سازی و اطلاع رسانی برای کاهش زباله گردی در سفر یادآور شد: هر سال در تعطیلات نوروز حجم زباله در مقاصد گردشگری تا ۵ برابر افزایش می یابد پویش سفر بی زباله می تواند فرهنگ سازی مناسبی  در جهت تلاش برای نجات محیط زیست و اکوسیستم ها شود.

 وی با اشاره به اینکه جمع آوری زباله از زمان قدیم به این صورت بوده که تفکیک گر زباله (Waste picker) یا خریدار مواد بازیافتی یا زباله گرد مواد قابل استفاده مجدد یا قابل بازیافت را که توسط دیگران دور انداخته می شود تفکیک کرده و آن ها را برمی دارد گفت: شکل جدید جمع آوری زباله در دنیای مدرن در طول صنعتی شدن و در قرن نوزدهم میلادی رایج شد.

 مهرجو افزود: میلیون ها زباله گرد در سراسر جهان به ویژه در کشورهای در حال توسعه وجود دارند و با توجه به اینکه زباله گردها هموطنانِ ما هستند و نیاز به کمک و توجه دارند باید فعالیت آنان برای تأمین معاششان به شکل مناسبی مدیریت شود تا هم ساکنان محله اذیت نشوند و هم حقی از این انسان ها ضایع و پایمال نشود.

وی اعلام کرد: زباله گردها مواد بازیافتی و خشک را از زباله های دیگر جدا می کنند و باقی مانده زباله از داخل کیسه پلاستیکی پاره شده همه جا پخش و پراکنده می شود که علاوه بر ایجاد آلودگی محیط سبب نازیبایی و گله مندی شهروندان شده است ازاین رو از مهمترین روش مدیریت پسماند برای حل این معضل می توان به تفکیک زباله از مبدأ اشاره کرد.  

استفاده از تجربه کشورهای موفق در مدیریت پسماند

مهرجو مدیریت پسماند را یکی از چالش های بزرگ شهرهای بزرگ جهان دانست و گفت: رشد جمعیت و گسترش شهرنشینی موجب افزایش تولید زباله و پسماند شده و اگر به درستی مدیریت نشود می تواند پیامدهای زیست محیطی جدی به همراه داشته باشد تجربه های موفق در مدیریت پسماند در شهرهای بزرگ می تواند الگوهای مفیدی برای دیگر مناطق فراهم کند.

وی گفت: یکی از نمونه های برجسته در مدیریت پسماند شهر سانفرانسیسکو است به طوری که این شهر برنامه ای به نام صفر زباله را اجرا کرده و برنامه های آموزشی و آگاهی بخشی به شهروندان در مورد جداسازی زباله ها همراه با زیرساخت های مناسب مانند سطل های بازیافت و کمپوست ازجمله اقداماتی بودند که به موفقیت این برنامه کمک کرد؛ اجرای قوانین سخت گیرانه برای افرادی که از تفکیک زباله ها خودداری می کردند نقش مهمی در رسیدن به اهداف شهر ایفا کرده است.

وی ادامه داد: در اروپا شهر وین در اتریش یکی دیگر از نمونه های موفق در مدیریت پسماند به شمار می رود؛ سیستم جامع جمع آوری و بازیافت زباله در وین با تأکید بر فناوری های نوین توانسته است به شکل مؤثری هزینه ها و اثرات زیست محیطی ناشی از پسماند را کاهش دهد.

مهرجو اظهار کرد: یکی از ویژگی های بارز سیستم مدیریت پسماند در وین تاسیسات پیشرفته بازیافت و تبدیل زباله به انرژی است که نه تنها به کاهش حجم زباله های دفن شده کمک کرده بلکه انرژی لازم برای خدمات شهری را نیز تأمین می کند. توکیو پایتخت ژاپن نیز تجربه موفقی در مدیریت پسماند دارد ترکیب استفاده از فناوری های پیشرفته و فرهنگ سازمانی قوی باعث شده که توکیو بتواند با حجم زیاد پسماند تولیدشده در این کلان شهر به خوبی برخورد کند؛ جدا سازی دقیق زباله های خانگی به ۶ دسته مختلف و افزایش آگاهی عمومی درباره اهمیت تفکیک زباله ازجمله استراتژی های اصلی این شهر برای کاهش پسماند دفنی بوده است.

وی خاطرنشان کرد: در آمریکای لاتین شهر بوگوتا در کلمبیا مثال خوبی از یک تحول ریشه ای در مدیریت پسماند است. به طوری که برنامه های اجتماعی و افزایش مشارکت مردمی از کلیدهای موفقیت این شهر به شمار می رود همچنین توسعه شرکت های تعاونی که توسط زباله گردها اداره می شوند نقش مهمی در بهبود وضعیت مدیریت پسماند ایفا کرده است؛ این شرکت ها با پشتیبانی دولت محلی به جمع آوری و تفکیک زباله ها می پردازند همچنین با ارائه آموزش و امکانات به زباله گردها توانسته اند وضعیت اقتصادی-اجتماعی آنان را بهبود بخشند.

این متخصص در حوزه محیط زیست بیان کرد: هر یک از این شهرها استراتژی های منحصربه فردی اتخاذ کرده اند که ارزش مطالعه و بهره برداری دارد از آموزش و آگاهی بخشی به شهروندان گرفته تا استفاده از فناوری های پیشرفته و توسعه شرکت های اجتماعی همه و همه نشان می دهد مدیریت مؤثر پسماند تنها با ترکیبی از راهکارهای مختلف و با مشارکت همگانی امکان پذیر است. عوامل کلیدی موفقیت در این شهرها سیاست گذاری های دقیق بکارگیری فناوری های روز ایجاد زیرساخت های مدیریت پسماند و فرهنگ سازی عمومی است که می تواند به عنوان الگویی برای دیگر شهرها محسوب شود. 

وی بهبود مدیریت پسماند را نیازمند تغییرات ساختاری و ایجاد زیرساخت های پایدار عنوان کرد و گفت: استفاده از فناوری و هوشمندسازی فرآیندها می تواند منجر به کاهش هزینه ها و افزایش بهره وری شود علاوه براین توجه به ابعاد اجتماعی و فرهنگی نیز می تواند نواقص احتمالی را کاهش داده و رویکردی جامع نگرانه تر به مسئله مدیریت پسماند ارائه دهد به بیان دیگر موفقیت در این زمینه نیازمند همکاری هماهنگ تمام بخش های جامعه از دولت تا شرکت های خصوصی و از مدارس تا خانواده ها است.

نقش پررنگ سازمان های مردم نهاد در کنترل بحران زباله و آلودگی محیط زیست

وی با اشاره به نقش فعالان محیط زیست و سازمان های مردم نهاد در کنترل بحران زباله و آلودگی محیط زیست افزود: در دهه های اخیر مفهوم مشارکت اهمیت روزافزونی یافته و نقش تشکل های مردمی  در فرآیندهای توسعه و حفاظت از محیط زیست بیش ازپیش مطرح می شود به ویژه طی یک دهه اخیر فعالیت تشکل های مردم نهاد در حوزه منابع طبیعی و محیط زیست رشد قابل توجهی داشته است.

این استاد دانشگاه گفت: مردم وقتی اعتماد و احساس کنند که صدایشان شنیده می شود برای حفظ منابع طبیعی و محیط زیست و کنترل زباله های شهرشان دست به هر تلاشی خواهند زد و همراه NGO ها خواهند بود؛ خانه های محیط زیست را نیز به عنوان فعالان محیط زیست باید به این سازمان ها افزود.

مهرجو ادامه داد: سازمان های مردم نهاد فعالان کارشناسان و متخصصان محیط زیست با مواردی ازجمله آموزش فرهنگ سازی معرفی روش های اصولی و مدیریتی مناسب برای حفظ محیط زیست و کنترل زباله کاهش استفاده از پلاستیک های کیسه ای و به طور مثال استفاده از کیسه های پارچه ای جمع آوری زباله ها توسط هر شخص یا گروه در سفرهای نوروزی و غیره در کنترل بحران زباله و آلودگی محیط زیست مؤثرند.

پایان خبر ویکی سلامت