خلاصه کتاب سواد رسانه ای از منظر قرآن کریم و روایات ( نویسنده علی محمد فاطمی یگانه )

کتاب سواد رسانه ای از منظر قرآن کریم و روایات اثر علی محمد فاطمی یگانه، یک راهنمای اساسی و عمیق برای درک سواد رسانه ای از دیدگاه اسلامی است. این اثر با بررسی مبانی قرآنی و روایی، به ما کمک می کند تا با اصول اخلاقی و بصیرتی صحیح، در دنیای پیچیده و پر سرعت رسانه ها حرکت کنیم و با خبرها و اطلاعات، هوشمندانه و آگاهانه مواجه شویم.

این روزها دیگه کمتر کسی پیدا میشه که سر و کارش با رسانه و اطلاعات نباشه. از گوشی های هوشمند گرفته تا تلویزیون و شبکه های اجتماعی، همه جا پر از خبره. اما چطور بفهمیم کدوم خبر درسته، کدوم نه؟ چطور تشخیص بدیم چی برای ما خوبه و چی می تونه گمراهمون کنه؟ دقیقاً همینجاست که بحث سواد رسانه ای گل می کنه. سواد رسانه ای یعنی بلد باشیم چطور با رسانه ها سروکله بزنیم، چطور اطلاعات رو تحلیل کنیم و چطور پیام ها رو درست بفهمیم. حالا فکر کنید این سواد رو با عینک قرآن کریم و روایات اسلامی ببینیم! چه گنجینه ای میشه، نه؟

کتاب سواد رسانه ای از منظر قرآن کریم و روایات نوشته جناب آقای علی محمد فاطمی یگانه، دقیقاً همین کار رو کرده. ایشون تو این کتاب اومده و اصول سواد رسانه ای رو، نه فقط از دید علوم ارتباطات غربی، بلکه با تکیه بر آموزه های ناب دینی ما بررسی کرده. این کتاب یه جورایی مثل یه فانوس تو دل شب رسانه هاست که راه درست رو بهمون نشون میده. دیگه لازم نیست سردرگم بشیم یا فریب بخوریم.

این مقاله قراره یه جور خلاصه جامع و تحلیلی از این کتاب ارزشمند باشه. می خوایم ببینیم آقای فاطمی یگانه تو هر فصل چی گفته، چه حرف های تازه ای زده و چطور نگاه ما رو به خبر و رسانه عمیق تر کرده. پس اگه دنبال اینید که هم سواد رسانه ای تون رو بالا ببرید و هم از دیدگاه اسلامی به این قضیه نگاه کنید، جای درستی اومدید. بیایید با هم یه سفر کوتاه به دنیای این کتاب داشته باشیم.

معرفی اجمالی کتاب و نویسنده

قبل از اینکه بریم سراغ جزئیات فصل ها، بد نیست یه آشنایی کلی با خود کتاب و نویسنده اش پیدا کنیم. کتابی که داریم در موردش حرف می زنیم، با عنوان کامل سواد رسانه ای از منظر قرآن کریم و روایات، توسط علی محمد فاطمی یگانه نوشته شده و انتشارات پشتیبان اون رو در سال ۱۳۹۸ منتشر کرده. این کتاب، همونطور که از اسمش پیداست، یه رویکرد کاملاً نو و کاربردی به سواد رسانه ای داره که مبناش رو آموزه های دینی گذاشته.

نویسنده هدف اصلیش از نوشتن این کتاب این بوده که به مخاطب نشون بده چطور میشه با استفاده از تعالیم غنی قرآن و روایات، نه تنها اخبار رو تحلیل کرد و فریب نخورد، بلکه حتی در تولید و انتشار اطلاعات هم مسئولیت پذیر بود. این کتاب یه جورایی پل میزنه بین علوم ارتباطات مدرن و حکمت الهی، و این خودش یه نوآوری بزرگه. معمولاً وقتی حرف از سواد رسانه ای میشه، ذهن ها میره سمت مدل ها و نظریه های غربی، اما آقای فاطمی یگانه ثابت کرده که اسلام هم برای خودش یه دایره المعارف کامل تو این زمینه داره که متاسفانه کمتر بهش پرداخته شده.

خوندن این کتاب برای هر کسی که تو فضای رسانه فعاله، یا حتی فقط یه مصرف کننده اطلاعاته، ضروریه. چون بهمون یاد میده که چطور هوشمندانه عمل کنیم و اجازه ندیم موج خبرها و شایعات، ما رو با خودش ببره.

خلاصه فصل اول: مفهوم شناسی و اهمیت خبر در حوزه ارتباطات

فصل اول کتاب، مثل یه مقدمه حسابی، می ره سراغ مفهوم شناسی خبر تو دنیای ارتباطات. شاید با خودتون بگید خبر که خبره، تعریفش چیه دیگه؟ اما نویسنده نشون میده که این مفهوم اصلاً هم ساده نیست و کلی پیچیدگی داره. تو علوم ارتباطات، کلی تعریف و نظریه برای خبر هست، اما هیچ کدوم کاملاً جامع و مورد توافق همه نیست. دلیلش هم اینه که خبر فقط یه اتفاق نیست؛ نحوه انعکاس و برداشت افراد مختلف از اون اتفاق، خودش یه دنیای دیگه است و همین قضیه رو پیچیده می کنه.

آقای فاطمی یگانه تاکید می کنه که تو عصر جدید، خبر، قلب تپنده رسانه هاست. هر رسانه ای سعی می کنه با ارائه خبرهای بیشتر و متنوع تر، خودش رو برتر و موثرتر نشون بده. خبر فقط یه اطلاع رسانی ساده از گذشته نیست، بلکه یه ابزار قدرتمنده برای جهت دهی به آینده. یادتونه قدیما می گفتن گذشته چراغ راه آینده است؟ نویسنده دقیقاً همین رو از دیدگاه خبر توضیح میده؛ با عبرت آموزی از خبرهای گذشته، می تونیم برای آینده مون برنامه ریزی کنیم و مسیر درست رو پیدا کنیم. کتاب های آسمانی، به خصوص قرآن کریم، پر از خبرهای گذشتگانه که هدف اصلیشون هم همین عبرت آموزیه.

این فصل به دسته بندی های مختلف خبر هم اشاره می کنه. مثلاً خبر می تونه عام باشه یا خاص، ملی باشه یا بین المللی، مثبت باشه یا منفی، محرمانه باشه یا عمومی، سخت باشه یا نرم. حتی بین پوشش خبری و جریان سازی خبری تفاوت قائل میشه که خیلی نکته مهمیه. پوشش خبری یعنی فقط اتفاق رو بازتاب بدی، اما جریان سازی یعنی با نحوه پوشش خبر، ذهنیت خاصی رو تو جامعه ایجاد کنی.

نویسنده به تحولات گفتمانی و تکنولوژیکی خبر هم می پردازه. مثلاً اینکه اخبار چطور شخصی شدن (بر اساس علایق ما)، مشارکتی شدن (ما هم تو تولید خبر نقش داریم)، اجتماعی شدن (تو شبکه های اجتماعی پخش میشن)، آنلاین شدن (همیشه در دسترسن) و جیبی شدن (همیشه تو موبایل ما هستن)؛ همه این ها روش ما رو برای مصرف خبر عوض کرده.

آخر این فصل، به ارزش های خبری متداول تو علوم ارتباطات اشاره میشه که همون ارزش های هفت گانه معروف هستن. ارزش هایی مثل تازگی، درگیری، بزرگی، شهرت، نزدیکی، و تضاد که خبر رو برای مخاطب جذاب می کنن. اما نویسنده بعداً تو فصل های بعدی نشون میده که نگاه اسلام به این ارزش ها چیه و چه تفاوت هایی با تعریف های رایج داره.

خلاصه فصل دوم: خبر از دیدگاه قرآن کریم

فصل دوم کتاب، جاییه که عینک رو عوض می کنیم و خبر رو این بار از نگاه قرآن کریم بررسی می کنیم. اینجاست که می بینیم اسلام، خیلی عمیق تر و با جزئیات بیشتر به قضیه خبر نگاه کرده. قرآن فقط یه کتاب دینی نیست، خودش یه رسانه است که با خبرهاش، ما رو هدایت می کنه.

آقای فاطمی یگانه اول می ره سراغ مفاهیم مرکزی و پیرامونی خبر تو آیات قرآن. نشون میده که کلمه خبر و مشتقاتش، یا مفاهیم مرتبط با اون، چطور تو قرآن استفاده شدن و چه معانی گسترده ای دارن. تعریف خبر تو قرآن با تعریف های صرفاً ارتباطی فرق می کنه؛ اینجا خبر فقط انتقال اطلاعات نیست، بلکه همراه با حکمت و هدف خاصیه. قرآن انواع پیام های خبری رو هم شامل میشه، مثل اخبار مربوط به گذشته، آینده، یا حتی اخبار زمان محور که به اتفاقات خاصی اشاره دارن.

تو این فصل، نویسنده یه نکته مهم رو مطرح می کنه: فرایند پنج گانه پیام رسانی قرآنی. این یعنی قرآن چطور خبر رو از مرحله فرستنده (خداوند) تا مرحله گیرنده (انسان) منتقل می کنه. این فرایند خودش درس های زیادی برای اخلاق رسانه ای داره.

اما بخش جذاب این فصل، معرفی ارزش های خبری از دیدگاه قرآن کریم هست که به دو دسته اصلی تقسیم میشه:

الف) ارزش های ایجابی خبر قرآنی

این ها اون چیزایی هستن که خبر خوب و مفید رو از دیدگاه قرآن تعریف می کنن. این ارزش ها فقط به جذابیت خبر نگاه نمی کنن، بلکه به تاثیر سازنده و هدایت بخش اون توجه دارن.

• صداقت و راستگویی: اولین و مهم ترین ارزش، دروغ نگفتن و گفتن حقیقت محضه. قرآن به شدت روی این موضوع تاکید داره و اون رو پایه و اساس هر خبر معتبری می دونه.
• حکمت: خبر باید با هدف و از روی دانایی باشه، نه صرفاً برای سرگرمی یا پر کردن فضا. هر خبری که تو قرآن اومده، یه حکمتی پشتش هست.
• عبرت آموزی: خبرهای قرآنی، به ویژه داستان های پیامبران و اقوام گذشته، برای این گفته شدن که ما ازشون درس بگیریم و اشتباهات اونا رو تکرار نکنیم.
• عدالت: خبر باید به دور از هرگونه جانبداری و تبعیض باشه. عدالت تو خبررسانی یعنی حق به حق دار برسه.
• انذار و تبشیر (بیم و امید): قرآن هم خبرهای هشداردهنده داره تا ما از گناه دوری کنیم، و هم خبرهای امیدبخش برای تشویق به کارهای خوب. این دو تا مثل دو بال هستن که خبر رو متعادل می کنن.

ب) ارزش های سلبی خبر قرآنی

این ها همون چیزایی هستن که قرآن ازشون به عنوان اخبار مخرب و مضر نهی کرده. یعنی اگه خبری این ویژگی ها رو داشت، باید ازش دوری کنیم.

• کذب و دروغ: قرآن به شدت با دروغ پراکنی و انتشار اخبار نادرست مقابله می کنه و اون رو ریشه بسیاری از مفاسد می دونه.
• شایعه پراکنی: قبل از اینکه از درستی خبری مطمئن بشیم، حق نداریم اون رو پخش کنیم، چون شایعه مثل یه آتیش میمونه که می تونه جامعه رو به هم بریزه.
• غیبت و تهمت: حرف زدن پشت سر کسی و نسبت دادن ناروا به دیگران، از گناهان بزرگه و تو فضای رسانه هم حکم خودش رو داره.
• تجسس: سرک کشیدن تو زندگی خصوصی مردم و دنبال عیب و ایراد اونا بودن، از کارهای ناپسندیه که تو قرآن نهی شده.
• تفرقه اندازی: هر خبری که باعث اختلاف و تفرقه بین مردم بشه، از دیدگاه قرآن مردوده و باید ازش پرهیز کرد.

نویسنده تو این بخش با آوردن مثال های قرآنی، این ارزش ها رو خیلی روشن و ملموس توضیح میده. این فصل واقعاً چشم آدم رو به یه دنیای جدید باز می کنه و نشون میده که سواد رسانه ای ما، چقدر می تونه از قرآن درس بگیره.

خلاصه فصل سوم: خبر از دیدگاه روایات

بعد از اینکه دیدگاه قرآن رو در مورد خبر فهمیدیم، تو فصل سوم نوبت میرسه به روایات ائمه اطهار (ع) و پیامبر گرامی اسلام (ص). روایات، حکم تفسیر و توضیح قرآن رو دارن و جزئیات بیشتری رو در مورد آموزه های قرآنی به ما ارائه میدن. آقای فاطمی یگانه تو این فصل نشون میده که اهل بیت (ع) چقدر به مسئله خبر و صحت اون اهمیت میدادن.

اولین چیزی که تو این فصل بررسی میشه، معناشناسی روایت و خبر تو ادبیات حدیثیه. این دو کلمه تو احادیث، معانی خاص خودشون رو دارن و درک تفاوت هاشون به ما کمک می کنه تا بهتر بفهمیم چطور باید با اخبار دینی برخورد کنیم.

یه نکته خیلی مهم تو این بخش، تاکید بر اهمیت متن و راوی تو خبر روایی هست. تو علوم حدیث، متن حدیث (محتواش) و راوی (کسی که حدیث رو نقل کرده) دو تا رکن اصلی هستن که اعتبار یه خبر رو مشخص می کنن. اگه راوی مورد اعتماد نباشه یا متن حدیث با اصول دینی و عقلی سازگار نباشه، اون خبر ارزش و اعتباری نداره. این دقیقاً همون چیزیه که ما تو سواد رسانه ای جدید بهش نیاز داریم؛ یعنی بررسی منبع خبر و خود محتوای خبر.

«در خبر روایی، اهمیت راوی و متن به قدری بالاست که بدون بررسی دقیق آن ها، نمی توان به صحت و اعتبار خبر اعتماد کرد. این نگاه دقیق، درس بزرگی برای مواجهه با اخبار در رسانه های امروز است.»

نویسنده یه مقایسه و تطبیق جالب بین خبر روایی و خبر عادی انجام میده. این مقایسه نشون میده که چطور اصول حاکم بر خبرهای دینی، می تونه برای تحلیل خبرهای روزمره هم به کار بیاد و چارچوبی محکم برای سواد رسانه ای ما فراهم کنه.

بعد میره سراغ اخلاق خبر روایی از منظر معصومین (ع)، که بازم به دو دسته ایجابی و سلبی تقسیم میشه:

الف) ارزش های ایجابی خبر روایی

این ها همون چیزایی هستن که معصومین (ع) تو خبررسانی و دریافت خبر بهشون تاکید داشتن:

• تحقیق و تفحص: ائمه (ع) بارها تاکید کردن که قبل از قبول یا نقل هر خبری، باید در موردش تحقیق کرد و از صحت و سقم اون مطمئن شد. این همون تبیین و تحقق تو سواد رسانه ایه.
• تصدیق قبل از نقل: تا وقتی خبر رو تایید نکردی، پخش نکن! این یک اصل طلایی تو اسلامه که جلوی شایعات رو می گیره.
• بیان حقایق: باید حقیقت رو گفت، حتی اگه به ضرر خودمون باشه. پرهیز از کتمان حقیقت هم جزو همین دسته است.
• پرهیز از کتمان حق: پنهان کردن واقعیت ها یا تحریف اون ها برای رسیدن به اهداف خاص، کاملاً مردوده.

ب) ارزش های سلبی خبر روایی

این ها هم اون کارهایی هستن که تو خبررسانی و نقل حدیث، به شدت ازشون نهی شده:

• دروغ بستن بر معصومین: این یکی از بزرگترین گناه هاست که تو اسلام به شدت ازش نهی شده. هر کسی که به دروغ چیزی رو به امام یا پیامبر نسبت بده، جاش تو آتیشه!
• نقل اخبار بدون سند: تو احادیث، سلسله سند خیلی مهمه. خبری که سندی نداشته باشه یا سندش ضعیف باشه، نباید بهش اعتماد کرد. این همون بررسی منبع تو سواد رسانه ایه.
• اشاعه فحشا: پخش کردن گناهان مردم یا کارهای زشت، حتی اگه واقعیت داشته باشه، ممنوعه. اسلام دوست نداره گناه تو جامعه علنی بشه.
• تهمت زدن: مثل قرآن، روایات هم به شدت با تهمت زدن و بدنام کردن دیگران مخالفن.

نویسنده تو این بخش، مدل هایی برای ارزش های خبری ایجابی و سلبی تو خبر روایی ارائه میده که خیلی کاربردی هستن و به ما کمک می کنن تا یه چارچوب فکری اسلامی برای سواد رسانه ای خودمون داشته باشیم. این فصل واقعاً نشون میده که ائمه (ع) چقدر به هوشیاری و دقت ما تو مواجهه با اطلاعات اهمیت میدادن.

خلاصه فصل چهارم: اخلاق خبر در اسلام

فصل چهارم کتاب، دیگه جمع بندی می کنه و میره سراغ بحث جامع اخلاق خبر در اسلام. اینجا دیگه نویسنده تمام آموخته های قرآنی و روایی رو کنار هم میذاره تا یه تصویر کامل از اخلاق رسانه ای اسلامی بهمون بده.

تو مقدمه این فصل، نویسنده روی ضرورت اخلاق رسانه ای تو اسلام تاکید می کنه. تو دنیای امروز که رسانه ها اینقدر قدرتمند شدن، اگه اخلاق نباشه، می تونن خیلی راحت جامعه رو به تباهی بکشن. پس اخلاق رسانه ای، دیگه یه انتخاب نیست، بلکه یه ضرورته.

اولین بحث مهمی که مطرح میشه، مفهوم اخلاق رسانه ای و ارتباطش با سواد رسانه ایه. سواد رسانه ای به ما یاد میده چطور با رسانه تعامل کنیم، اما اخلاق رسانه ای بهمون یاد میده چطور این تعامل رو درست و از روی انسانیت انجام بدیم. این دو تا مثل دو روی یک سکه هستن؛ یکی بدون اون یکی فایده چندانی نداره.

بعدش، یه بحث حیاتی مطرح میشه: حریم خصوصی از دیدگاه اسلامی و چگونگی حفظ اون تو فضای رسانه. اسلام برای حریم خصوصی افراد ارزش خیلی زیادی قائله و به هیچ وجه اجازه نمیده که سرکشی تو زندگی دیگران یا انتشار اطلاعات خصوصیشون اتفاق بیفته. تو دنیای امروز که اینستاگرام و تلگرام و… پر از اطلاعات شخصیه، فهمیدن این موضوع حیاتیه. نویسنده با استناد به آیات و روایات، نشون میده که چطور باید حریم خصوصی افراد رو محترم شمرد و اجازه نداد رسانه ها به اون تجاوز کنن.

بحث بعدی، بررسی نمونه هایی از شایعات تو قرآن کریم و پیامدهای سوء اون هاست. یکی از معروف ترین نمونه ها، ماجرای افک هست که تو قرآن به تفصیل اومده. تو این ماجرا، منافقین برای تخریب شخصیت همسر پیامبر (ص)، شایعاتی رو پخش کردن که قرآن به شدت با اون برخورد کرده. نویسنده با تحلیل این نمونه ها، نشون میده که شایعات چقدر می تونن خطرناک باشن و چه فسادهایی به بار بیارن. این درس بزرگی برای سواد رسانه ای ماست که قبل از هر چیز، منبع شایعات رو بررسی کنیم و فریب نخوریم.

آخرین بخش این فصل، به اخلاق اسلامی پیام و مسئولیت فرستنده و گیرنده پیام تو چارچوب آموزه های دینی می پردازه. یعنی هم کسی که پیام رو میفرسته (مثل خبرنگار یا تولیدکننده محتوا) و هم کسی که پیام رو دریافت می کنه (مثل ما مخاطبان)، هر دو مسئولیت هایی دارن. فرستنده باید حقیقت رو بگه، کتمان نکنه، تهمت نزنه و اطلاعات خصوصی رو فاش نکنه. گیرنده هم باید تحقیق کنه، شایعه رو پخش نکنه، قضاوت عجولانه نکنه و با هوشیاری با پیام ها برخورد کنه.

این فصل واقعاً چکیده همه اون چیزیه که یه مسلمون برای مواجهه هوشمندانه و اخلاقی با رسانه ها بهش نیاز داره. اخلاق خبر در اسلام فقط یه سری توصیه های خشک و خالی نیست، بلکه یه چارچوب عملی و زندگی بخشه.

نتیجه گیری و جمع بندی کلی کتاب

خب، رسیدیم به آخر این سفر شیرین. کتاب سواد رسانه ای از منظر قرآن کریم و روایات علی محمد فاطمی یگانه، واقعاً یه کار بزرگه و نشون میده که چقدر میشه با نگاهی عمیق تر به آموزه های دینی، ابزارهای قوی برای مواجهه با چالش های امروز پیدا کرد. این کتاب یه جورایی گنج پنهان رو برامون رو کرده و نشون داده که اسلام چقدر جلوتر از زمان خودش بوده و برای همه ابعاد زندگی، حتی رسانه، حرف برای گفتن داره.

مهمترین چیزی که از این کتاب یاد می گیریم، اینه که سواد رسانه ای، فقط یه مهارت فنی برای تحلیل خبر نیست؛ بلکه یه دیدگاه اخلاقی و بصیرتیه که ریشه اش تو دین ماست. این کتاب به ما یاد میده که چطور با تکیه بر صداقت، حکمت، عدالت، تحقیق و تفحص و احترام به حریم خصوصی، در دریای پر تلاطم اطلاعات گم نشیم.

نوآوری اصلی کتاب تو اینه که یه چارچوب فکری اسلامی برای سواد رسانه ای ارائه میده. چیزی که تو منابع دیگه کمتر پیدا میشه. با خوندن این کتاب، دیگه خبر رو فقط یه اطلاع ساده نمی بینیم، بلکه اون رو از منظر یه پدیده مسئولیت آور و تاثیرگذار در نظر می گیریم.

این اثر جایگاه خیلی مهمی تو ادبیات علمی کشور داره، مخصوصاً برای کسانی که تو رشته های علوم ارتباطات، الهیات، علوم قرآنی و اخلاق اسلامی تحصیل یا تحقیق می کنن. این کتاب میتونه یه نقطه شروع عالی برای پژوهش های بیشتر تو زمینه سواد رسانه ای دینی باشه. مثلاً میشه روی مدل های ارزش های خبری که نویسنده ارائه داده، کار بیشتری کرد یا تاثیر این نوع سواد رسانه ای رو تو جامعه سنجید.

در مجموع، این کتاب یه راهنمای جامع و کاربردیه برای هر کسی که می خواد تو دنیای امروز، مصرف کننده هوشمند و تولیدکننده مسئولیت پذیر اطلاعات باشه و از فیلترهای قرآنی و روایی برای درک بهتر واقعیت ها استفاده کنه.

چرا این کتاب را بخوانیم؟ (توصیه به مطالعه و خرید کتاب)

شاید با خوندن این خلاصه، یه دید کلی نسبت به کتاب پیدا کرده باشید، اما این فقط یه گوشه کوچیک از دنیای جذاب و پربار این اثره. اگه دانشجو یا استاد هستید، اگه تو کار رسانه و فرهنگ فعالید، یا حتی اگه یه شهروند معمولی هستید که دغدغه مواجهه درست با رسانه ها رو دارید، این کتاب واقعاً به دردتون میخوره.

چیزی که سواد رسانه ای از منظر قرآن کریم و روایات رو خاص می کنه، اینه که فقط تئوری پردازی نمیکنه. نویسنده با استناد به آیات و روایات، مبانی محکم و عملی رو ارائه میده که میتونید تو زندگی روزمره و مواجهه با اخبار مختلف به کارشون ببرید. این کتاب بهتون کمک می کنه که:

• دیدگاهی عمیق و متفاوت به خبر و رسانه پیدا کنید.
• مهارت های تحلیل و نقد پیام های رسانه ای رو بر اساس اصول اسلامی تقویت کنید.
• با ارزش های اخلاقی خبر از دیدگاه قرآن و روایات آشنا بشید.
• مسئولیت های خودتون رو به عنوان فرستنده و گیرنده پیام درک کنید.
• در برابر شایعات و اخبار دروغین، مقاوم تر بشید.

این کتاب، صرفاً یه متن خشک آکادمیک نیست، بلکه یه راهنمای زندگیه برای اینکه تو این عصر اطلاعات، آگاهانه و هوشمندانه عمل کنیم. پس، اگه دنبال یه منبع موثق و جامع تو این زمینه می گردید، حتماً نسخه کامل این کتاب رو تهیه کنید و با دقت بخونید. مطمئن باشید که ارزش وقت گذاشتن رو داره و یه عالمه نکته جدید یادتون میده. این خلاصه هر چقدر هم که کامل باشه، نمیتونه جای خوندن اصل کتاب رو بگیره. با تهیه این کتاب، یه سرمایه گذاری عالی روی سواد و بصیرت خودتون می کنید.