سقفی برای دو نفر – ویکی سلامت

به گزارش ویکی سلامت روزنامه ایران نوشت: طی دهه اخیر «همخانگی» عنوانی است که زیاد می شنویم. پدیده ای که مسأله اقتصادی اولین عامل شکل گیری آن است. تنهایی دومین عامل انتخاب این سبک زندگی است؛ اغلب این افراد کسانی هستند که خانواده شان در شهری ساکن و خودشان در شهر دیگری مشغول کار یا تحصیل هستند. البته گروه سومی هم وجود دارند که به رغم حضور خانواده در همان شهر ترجیح می دهند مستقل زندگی کنند؛ این افراد برای مدیریت هزینه ها و شرایط غیرقابل پیش بینی زندگی همخانه می شوند یا کسی را به عنوان همخانه انتخاب می کنند. در این بین اگر آن دسته از افرادی که جنبه غیراخلاقی همخانگی آن هم نه با یک نفر که با چندین نفر را انتخاب می کنند فاکتور بگیریم انگیزه های متنوع دیگری از داشتن همدم تا حضور فردی به عنوان پرستار و یا رتق وفتق کننده امور زندگی انگیزه هایی هستند که پدیده همخانگی را رقم می زند. دکتر علیرضا شریفی یزدی روانشناس اجتماعی با تأیید این دسته بندی به وضعیت اقتصادی به عنوان عاملی تعیین کننده اشاره دارد و می گوید: همزمان با گران شدن مسکن و آب رفتن ارزش ارزی حقوق و درآمد در کلانشهرها «همخانگی» به عنوان یک پدیده اجتماعی و طبیعی انتخاب افراد پرشماری شده که به دلایل مختلف با خانواده زندگی نمی کنند. این پدیده که به گواه مطالعات اکتشافی از سال ۱۳۹۷ در شهرهای بزرگ ایران افزایش پیدا کرده است معایب و مزایای متعددی دارد که گاهی فرد را به سمت شکوفایی می برد و متأسفانه گاهی هم به برهم ریختن پایگاه اجتماعی او و پذیرش آسیب های بسیار محکوم می کند.
 
استقلال پرماجرا
ندا اهل کرمانشاه است. خانواده متوسط و متشخصی هم دارد و ۸ سال پیش برای ادامه تحصیل در دانشگاه تهران به پایتخت آمد. سال اول در خوابگاه دانشگاه زندگی کرد و تهران و گوشه و کنار آن را تا حدی شناخت اما به دلیل مشکلاتی که در خوابگاه وجود داشت ندا و هم اتاقی اش «فاطمه» که اهل بندرعباس است تصمیم گرفتند خانه کوچکی اجاره کنند. ۷ سال از همخانگی ندا و فاطمه می گذرد و حالا که چند ماهی است فاطمه ازدواج کرده ندا تنها زندگی می کند. با او از روزهای پرماجرای زندگی مستقل و داشتن همخانه صحبت می کنم و برایم تعریف می کند: «اگر بگویم همه چیز روال بود دروغ گفتم. من و فاطمه روزهای خیلی سختی را گذراندیم. خیلی از شب ها به جای شام صبحانه خوردیم چون چیزی توی یخچال پیدا نمی شد.» منظور ندا نان و پنیر و چای شیرین است که به گفته خودش برای او و فاطمه از صدتا غذای اعیانی خوشمزه تر بود. او ادامه می دهد: «در خوابگاه به من خیلی سخت گذشت. از آویزان کردن لباس روی بند رخت تا نوبت ظرفشویی و حمام دلایلی بود که هر روز یک داستان جدید در خوابگاه به پا می کرد. من اصلاً با هر کسی بُرنمی خورم و چون نمی خواستم با کسی درگیر شوم همه چیز را در خودم می ریختم. اصلاً تمرکز نداشتم. این موضوع روی تحصیلم تأثیر گذاشته بود. بالاخره یک روز به فاطمه که از همه بیشتر همدیگر را درک می کردیم پیشنهاد دادم خانه اجاره کنیم. نگران بود که نتوانیم از پس هزینه ها بربیاییم. درست هم می گفت ولی ما با چند ساعت کار پاره وقت بعد از دانشگاه و قناعت اعصاب خودمان را نجات دادیم.»
دکتر شریفی یزدی که عضو فرهنگستان علوم پزشکی است و طی سال ها فعالیت و تحقیق در حوزه های مختلف روانشناسی اجتماعی بازاجتماعی و بازفرهنگی شدن را برای افراد پرشماری تشریح کرده معتقد است: تا زمانی که زندگی افرادی از دو فرهنگ متفاوت بنا به شرایط مختلف به هم گره می خورد چاره ای نیست جز اینکه بخش عمده ای از آموزه های درونی شان را کنار بگذراند و از نو مناسباتی را بچینند تا بتوانند با فرد مقابل تعامل سازنده داشته باشند. به معنای ساده تر فرد باید خودش را جمع وجورتر کند تا برای دیگری هم جا باز شود. این بازاجتماعی و بازفرهنگی شدن در اغلب مواقع رشد و بالندگی در پی دارد چراکه فرد قدرت تصمیم گیری مسأله یابی حل مسأله و مهارت گفت وگو را به شکل ویژه تری می آموزد و همخانه شدن با فرد موجهی که از پیش شناختی نسبت به او وجود نداشته است این ویژگی های اجتماعی سازنده را در او رشد خواهد داد.
 
معجزه زندگی افشین
«با سلام یک همخونه موجه مرتب بانظم و تمیز می خوام. تمام وسایل خونه تکمیله. چیزی لازم نیست بیارید. خودم از صبح تا عصر سرکار هستم. یکی باشه در نبود من به کارای خونه هم برسه. رهن و اجاره توافقی. همسایه های آروم و خوبی دارم که پیش همه شون آبرو دارم و نمی خوام کسی بیاد که شخصیت و رفتار ضعیفی داره و باعث بی آبرویی بشه. اگه دنبال یه خونه ای که داخلش آرامش داشته باشی و بی حاشیه زندگی و کار کنی من در خدمتم. مشخصات کامل سن شغل و… را بنویسید. سؤال الکی نپرسید. حال و احوالپرسی هم نکنید. اگر شرایط شما اوکی بود تا شب تماس می گیرم.»
«افشین» گول این آگهی را خورد؛ ۵ سال پیش که تصمیم گرفت در اصفهان بماند. در یکی از شهرهای اطراف اصفهان سرباز بود و در آشپزخانه پادگان برای خودش آشپز حرفه ای شده بود. با پایان خدمت سربازی تصمیم گرفت در شهر اصفهان کاری دست وپا کند و همین جا بماند. بین آگهی ها می گشت که این آگهی را دید. به خیال اینکه طرف آدم حسابی است و دنبال یک همخانه بی دردسر می گردد شرایطش را برای او نوشت همان شب   افشین از پشت گوشی فقط صدای یک مرد محترم را می شنید که زمان قرار حضوری را تعیین کرد و دو روز بعد هم با همان مرد همخانه شد اما این فقط شروع ماجرایی بود که افشین اینطور تعریف می کند: «وارد یک خانه ساده با وسایل ضروری شدم. همه چیز آرام بود. قرار شد در ازای رسیدگی به کارهای خانه و آشپزی حقوق بگیرم و مبلغ اجاره خانه هم از حقوقم کم شود. چند روز اول همه چیز عادی پیش رفت تا اینکه مدام آدم های جدید به خانه آمدند و رفتند. نمی توانستم اعتراض کنم چون متوجه شده بودم «علی» خانه را بدون اطلاع صاحبخانه اش به من اجاره داده و برای اینکه بی سرپناه نشوم بهتر بود سکوت کنم که ای کاش سکوت نمی کردم. وقتی متوجه همه چیز شدم که کار از کار گذشته بود. صاحبخانه یکی از دوستان علی بود و من هم طعمه آنها. پوشش انواع و اقسام خلاف شان شده بودم و چون برای وقت های نشئگی به آنها احتیاج داشتم هیچ حرفی نمی زدم.»معجزه زندگی افشین دو سال پیش و روزی رقم خورد که در خانه حضور نداشت و پلیس علی و ۸ جوان دیگر آن خانه فساد را دستگیر کرد. تا امروز سراغ مواد نرفته و با تمرین های سخت بدنسازی سعی می کند آن روزهای مسموم را از خود دور کند. با اینکه عذاب وجدان آن سال ها هنوز دست از سر افشین برنداشته اما هفته ای یک مرتبه برای بچه های یک خانه نگهداری از کودکان بی سرپرست آشپزی می کند. گاهی برای کودکان این خانه قصه می گوید و هر بار داستان هایش را با جمله هایی تمام می کند که آنها یاد بگیرند از سر سادگی و بی پناهی به هر ویترین جذابی دل نبندند.

نجات خانواده
صرف نظر از تمام جنبه های مثبتی که همخانگی مسالمت آمیز در پی دارد با توجه به افزایش روند این پدیده در سطح جامعه باید زنگ خطری را به صدا درآورد که آینده از این تیره تر نشود. دکتر علیرضا شریفی یزدی برای به صدا درآمدن این زنگ خطر خاطرنشان می کند: خانواده مهم ترین عنصری است که با افزایش پدیده همخانگی آسیب می بیند؛ روابط عاطفی میان افراد خانواده کمرنگ می شود و فرد مستقل با این توجیه که از پس خود و زندگی اش برمی آید نه تنها احساس نیاز به کانون بااهمیت خانواده را از دست می دهد که زیر بار تشکیل یک زندگی پایدار و تن دادن به ازدواج نمی رود.

پایان خبر ویکی سلامت