صابون محلول پاشی چه فوایدی برای گیاهان دارد؟

بهتر است از دست آفات باغچه کلافه نشویم دست به کار شویم و آستین بالا بزنیم! آیا تا به حال شده که با ذوق و شوق فراوان به باغچه یا گلدان هایتان سر بزنید و با دیدن برگ های جویده شده حشرات ریز و درشت که روی گیاهان رژه می روند یا تارهای عنکبوتی نازک روی ساقه ها حسابی توی ذوقتان بخورد؟ من که بارها این حس را تجربه کرده ام! اوایل با دیدن این صحنه ها دست و پایم را گم می کردم و نمی دانستم چه کار باید بکنم. کلی سم شیمیایی جورواجور خریدم و با ترس و لرز به گیاهان بیچاره اسپری می کردم. نه تنها فایده ای نداشت بلکه انگار آفات بیشتر هم می شدند و گیاهان هم حال و روزشان بدتر می شد. تازه بوی تند سم ها هم خانه را پر می کرد و کلی سردرد می گرفتم.

برای خرید خاک و گلدان مناسب برای گیاهتان حتما به گل فروشی ما سر بزنید.

یک روز که داشتم با یکی از دوستان قدیمی که دستی هم در باغبانی داشت درد و دل می کردم از صابون محلول پاشی حرف زد. اولش باورش برایم سخت بود. صابون؟ برای گیاهان؟ مگر می شود؟ ولی دوستم کلی از فوایدش گفت و تشویقم کرد امتحان کنم. راستش را بخواهید خیلی امیدوار نبودم ولی گفتم ضرر که ندارد امتحانش مجانی است!

صابون محلول پاشی چیست؟ یک جور معجون خانگی و بی ضرر

خب بیایید اول ببینیم این صابون محلول پاشی که اینقدر ازش تعریف می کنم چی هست اصلاً؟ نگران نباشید فرمول پیچیده ای ندارد. اصلاً اسمش هم خیلی دهن پر کن نیست. به زبان ساده صابون محلول پاشی یعنی مخلوط آب و صابون مایع ظرفشویی ساده بدون عطر و رنگ و مواد افزودنی. همان صابونی که مادربزرگ هایمان برای شستن ظرف ها استفاده می کردند. نه آن صابون های فانتزی و خوشبویی که این روزها توی بازار پر شده!

شاید بپرسید چرا صابون؟ مگر صابون فقط برای تمیز کردن نیست؟ درست است که صابون برای تمیز کردن استفاده می شود ولی خاصیت دیگری هم دارد که برای ما باغبان های خانگی خیلی به درد می خورد : از بین بردن آفات. صابون محلول پاشی یک جور سم حشره کش تماسی است. یعنی وقتی به بدن حشرات نرم تن مثل شپشک ها شته ها کنه ها مگس های سفید و پسیل ها برخورد می کند لایه محافظ بدنشان را از بین می برد و باعث می شود آب بدنشان را از دست بدهند و خشک شوند. مثل این است که یک جور سد دفاعی شان را خراب می کنید.

چرا صابون محلول پاشی؟ چون هم بی ضرر است هم کار راه انداز

اصلاً چرا باید بین این همه سم شیمیایی جورواجور سراغ صابون محلول پاشی برویم؟ خب دلایل زیادی دارد ولی مهم ترینش این است که صابون محلول پاشی یک راه حل طبیعی و بی خطر برای از بین بردن آفات است. دیگر لازم نیست نگران سم های شیمیایی و عوارضشان باشید. نه برای خودتان نه برای گیاهان نه برای محیط زیست.

• بی ضرر برای انسان و حیوانات خانگی :
  

  سم های شیمیایی کلی عوارض دارند. از سردرد و سرگیجه گرفته تا مشکلات تنفسی و حساسیت های پوستی. اگر بچه کوچک یا حیوان خانگی دارید استفاده از سم های شیمیایی می تواند خیلی خطرناک باشد. ولی صابون محلول پاشی این دردسرها را ندارد. اگر به پوستتان هم بخورد نهایتاً یک کم پوستتان خشک می شود که آن هم با یک کرم مرطوب کننده حل می شود.

• بی ضرر برای حشرات مفید :
  

  خیلی از سم های شیمیایی هم حشرات مضر را می کشند هم حشرات مفید را. زنبورهای عسل کفشدوزک ها سنجاقک ها و خیلی حشرات دیگر برای گرده افشانی و از بین بردن آفات به ما کمک می کنند. با استفاده از سم های شیمیایی این دوستان مفید را هم از بین می بریم. ولی صابون محلول پاشی فقط روی حشرات نرم تن تاثیر می گذارد و به حشرات مفید کاری ندارد.

• قیمت ارزان و در دسترس :
  

  سم های شیمیایی معمولاً گران هستند و باید از فروشگاه های کشاورزی تهیه کنید. ولی صابون مایع ظرفشویی را که همه توی خانه دارند! آب هم که مجانی است! پس صابون محلول پاشی خیلی ارزان و مقرون به صرفه است.

• تهیه آسان و سریع :
  

  درست کردن صابون محلول پاشی خیلی آسان و سریع است. فقط کافی است آب و صابون را مخلوط کنید و تمام! نه نیاز به تجهیزات خاصی دارد نه فرمول پیچیده ای.

• تجزیه پذیر در محیط زیست :
  

  سم های شیمیایی مدت ها در محیط زیست باقی می مانند و باعث آلودگی خاک و آب می شوند. ولی صابون محلول پاشی زود تجزیه می شود و به محیط زیست آسیبی نمی رساند.

مشکلات و چالش های استفاده از صابون محلول پاشی : نه بی عیب و نقص هم نیست!

با وجود همه این مزایا صابون محلول پاشی هم بی عیب و نقص نیست. مثل هر روش دیگری یک سری مشکلات و چالش ها هم دارد که باید از آن ها آگاه باشید :

• تاثیر موقتی :
  

  صابون محلول پاشی تاثیر موقتی دارد و آفات را به طور کامل ریشه کن نمی کند. چون فقط حشراتی را می کشد که مستقیماً با محلول تماس پیدا می کنند. تخم ها و لاروهای آفات ممکن است زنده بمانند و دوباره مشکل ساز شوند. برای همین باید چند بار و به فاصله چند روز یک بار محلول پاشی را تکرار کنید تا همه آفات از بین بروند.

• آسیب به بعضی گیاهان :
  

  صابون محلول پاشی ممکن است به بعضی گیاهان حساس آسیب برساند. به خصوص اگر غلظت صابون زیاد باشد یا در هوای گرم و آفتابی محلول پاشی کنید. بعضی گیاهان مثل بگونیا گل بنفشه آفریقایی و بعضی از گیاهان گوشتی به صابون حساس هستند و ممکن است برگ هایشان بسوزد یا لکه دار شود. برای همین قبل از اینکه کل گیاه را محلول پاشی کنید اول روی یک قسمت کوچک از گیاه امتحان کنید و ۲۴ ساعت صبر کنید. اگر علائم سوختگی یا آسیب ندیدید می توانید کل گیاه را محلول پاشی کنید.

• نیاز به دقت در محلول پاشی :
  

  برای اینکه صابون محلول پاشی موثر باشد باید به دقت محلول پاشی کنید. باید مطمئن شوید که محلول به تمام قسمت های گیاه به خصوص زیر برگ ها و داخل شکاف ها و درزها رسیده است. چون آفات معمولاً در این قسمت ها پنهان می شوند. همچنین باید در زمان مناسب محلول پاشی کنید. بهترین زمان برای محلول پاشی صبح زود یا عصر است که هوا خنک تر است و نور خورشید مستقیم نیست. محلول پاشی در هوای گرم و آفتابی ممکن است باعث سوختگی برگ ها شود.

• عدم تاثیر روی بعضی آفات :
  

  صابون محلول پاشی روی همه آفات موثر نیست. روی آفات سخت پوست مثل سوسک ها و ملخ ها تاثیر چندانی ندارد. همچنین روی کرم ها و لاروهای پروانه ها هم تاثیرش کم است. برای این آفات باید از روش های دیگری استفاده کنید.

تجربه های شخصی من با صابون محلول پاشی : هم موفقیت هم شکست!

خب حالا وقتش رسیده که از تجربه های خودم با صابون محلول پاشی برایتان بگویم. همانطور که گفتم اولش خیلی امیدوار نبودم ولی وقتی امتحان کردم از نتیجه اش شگفت زده شدم!

موفقیت ها :

• نجات رزهایم از شر شته ها : یکی از اولین تجربه های موفق من با صابون محلول پاشی نجات رزهایم از شر شته ها بود. رزهایم پر از شته شده بودند و برگ ها و غنچه ها چسبناک و بدشکل شده بودند. هر روز صبح و عصر با صابون محلول پاشی به رزها اسپری می کردم. بعد از چند روز شته ها کم و کمتر شدند و بعد از یک هفته دیگر اثری از شته ها نبود! رزهایم دوباره جان گرفتند و گل های خوشگل دادند. واقعاً باورم نمی شد که یک محلول ساده صابون اینقدر موثر باشد.
• خلاص شدن از مگس های سفید گوجه فرنگی ها : یک بار دیگر هم گوجه فرنگی هایم پر از مگس های سفید شده بودند. برگ ها زرد و چسبناک شده بودند و گیاهان ضعیف شده بودند. باز هم سراغ صابون محلول پاشی رفتم. چند بار به گوجه فرنگی ها اسپری کردم و مگس های سفید کم کم از بین رفتند. گوجه فرنگی ها دوباره سرحال شدند و محصول خوبی دادند.
• کنترل کنه های تار عنکبوتی روی خیارها : خیارهایم هم یک بار دچار کنه های تار عنکبوتی شدند. برگ ها پر از تارهای نازک عنکبوتی شده بودند و گیاهان ضعیف شده بودند. صابون محلول پاشی باز هم به دادم رسید. چند بار اسپری کردم و کنه ها از بین رفتند و خیارها نجات پیدا کردند.

شکست ها :

• سوختگی برگ های شمعدانی : یک بار هم خواستم برای شپشک آردآلود روی شمعدانی هایم از صابون محلول پاشی استفاده کنم. ولی متاسفانه غلظت صابون را زیاد ریخته بودم و در هوای گرم و آفتابی محلول پاشی کردم. نتیجه اش سوختگی برگ های شمعدانی شد! برگ ها لکه های قهوه ای پیدا کردند و خشک شدند. خیلی ناراحت شدم و فهمیدم که باید در استفاده از صابون محلول پاشی دقت بیشتری داشته باشم. از آن به بعد همیشه اول روی یک قسمت کوچک از گیاه امتحان می کنم و غلظت صابون را هم کمتر می ریزم.
• عدم تاثیر روی سوسک های کلرادو سیب زمینی : یک بار دیگر هم سیب زمینی هایم مورد حمله سوسک های کلرادو قرار گرفتند. فکر کردم با صابون محلول پاشی می توانم از شرشان خلاص شوم. ولی متاسفانه صابون محلول پاشی روی سوسک های کلرادو تاثیر چندانی نداشت. سوسک ها همچنان به خوردن برگ های سیب زمینی ادامه دادند و مجبور شدم از روش های دیگری برای کنترلشان استفاده کنم. این تجربه به من نشان داد که صابون محلول پاشی برای همه آفات جواب نمی دهد و باید آفات را بشناسم و روش مناسب برای کنترلشان را انتخاب کنم.

روش تهیه و استفاده از صابون محلول پاشی : ساده تر از چیزی که فکر می کنید

خب حالا که از فواید و محدودیت های صابون محلول پاشی گفتم بیایید ببینیم چطور باید آن را درست کنیم و استفاده کنیم. نگران نباشید خیلی ساده است!

مواد لازم :

• آب : آب معمولی شیر آب کافی است. فقط بهتر است آب کلر نداشته باشد. اگر آب شهرتان کلر زیادی دارد بگذارید یک شب آب توی ظرف بماند تا کلرش بپرد.
• صابون مایع ظرفشویی : مهم ترین نکته در انتخاب صابون این است که صابون مایع ظرفشویی ساده بدون عطر رنگ و مواد افزودنی باشد. صابون های معطر و رنگی و صابون هایی که حاوی سفیدکننده نرم کننده یا مواد ضدعفونی کننده هستند برای گیاهان مناسب نیستند و ممکن است به آن ها آسیب برسانند. بهترین انتخاب صابون مایع ظرفشویی ساده و بی رنگ است. می توانید از صابون های مخصوص گیاهان هم استفاده کنید که در فروشگاه های کشاورزی پیدا می شوند ولی معمولاً گران تر هستند و صابون مایع ظرفشویی ساده هم کارتان را راه می اندازد.

نسبت ترکیب :

• نسبت معمول : برای تهیه صابون محلول پاشی معمولاً از نسبت یک قاشق غذاخوری صابون مایع ظرفشویی در یک لیتر آب استفاده می شود. این نسبت برای بیشتر گیاهان مناسب است و معمولاً مشکلی ایجاد نمی کند.
• نسبت قوی تر : اگر آلودگی آفات خیلی شدید باشد می توانید نسبت صابون را کمی بیشتر کنید مثلاً دو قاشق غذاخوری صابون مایع ظرفشویی در یک لیتر آب. ولی مراقب باشید که غلظت صابون خیلی زیاد نشود چون ممکن است به گیاهان آسیب برساند.
• نسبت ضعیف تر : برای گیاهان حساس یا برای پیشگیری از آفات می توانید نسبت صابون را کمتر کنید مثلاً نصف قاشق غذاخوری صابون مایع ظرفشویی در یک لیتر آب.

روش تهیه :

1. آب را در یک ظرف بریزید. می توانید از یک آبپاش دستی یک بطری اسپری دار یا هر ظرف دیگری که برای محلول پاشی مناسب باشد استفاده کنید.
2. صابون مایع ظرفشویی را به آب اضافه کنید. مقدار صابون را با توجه به نسبتی که انتخاب کرده اید اندازه بگیرید و به آب اضافه کنید.
3. محلول را به خوبی مخلوط کنید. ظرف را به آرامی تکان دهید یا با یک قاشق محلول را هم بزنید تا صابون به طور کامل در آب حل شود. محلول شما آماده است!

روش استفاده :

1. گیاه را بررسی کنید. قبل از محلول پاشی گیاه را به دقت بررسی کنید و آفات را شناسایی کنید. به قسمت های مختلف گیاه به خصوص زیر برگ ها و داخل شکاف ها و درزها توجه کنید.
2. محلول را روی گیاه اسپری کنید. آبپاش یا بطری اسپری دار را بردارید و محلول صابون را به طور یکنواخت روی تمام قسمت های گیاه اسپری کنید. مطمئن شوید که محلول به تمام قسمت های گیاه به خصوص زیر برگ ها و داخل شکاف ها و درزها رسیده است. تا جایی اسپری کنید که محلول از برگ ها سرازیر شود.
3. در زمان مناسب محلول پاشی کنید. بهترین زمان برای محلول پاشی صبح زود یا عصر است که هوا خنک تر است و نور خورشید مستقیم نیست. محلول پاشی در هوای گرم و آفتابی ممکن است باعث سوختگی برگ ها شود. همچنین در روزهای بارانی یا بادی محلول پاشی نکنید چون محلول شسته یا پخش می شود و تاثیرش کم می شود.
4. محلول پاشی را تکرار کنید. صابون محلول پاشی تاثیر موقتی دارد و آفات را به طور کامل ریشه کن نمی کند. برای همین باید محلول پاشی را چند بار و به فاصله چند روز یک بار تکرار کنید تا همه آفات از بین بروند. معمولاً ۲–۳ بار محلول پاشی به فاصله ۳–۴ روز کافی است.
5. گیاه را بعد از محلول پاشی بشویید (اختیاری). بعضی از باغبان ها توصیه می کنند که بعد از محلول پاشی صابون گیاه را با آب تمیز بشویید تا بقایای صابون از روی برگ ها پاک شود. این کار به خصوص برای گیاهان حساس توصیه می شود. ولی اگر غلظت صابون کم باشد و گیاه حساس نباشد شستن گیاه بعد از محلول پاشی ضروری نیست.

اگر صابون جواب نداد چه کنیم؟

اگر صابون محلول پاشی برای کنترل آفات گیاهان شما کافی نبود یا اگر گیاهانتان به صابون حساس بودند نگران نباشید! روش های جایگزین دیگری هم برای کنترل آفات وجود دارد که می توانید از آن ها استفاده کنید :

• روغن چریش : روغن چریش یک آفت کش طبیعی دیگر است که از درخت چریش به دست می آید. روغن چریش هم مثل صابون محلول پاشی روی حشرات نرم تن تاثیر می گذارد و آن ها را از بین می برد. روغن چریش کمی قوی تر از صابون محلول پاشی است و تاثیر طولانی تری هم دارد. می توانید روغن چریش را به صورت محلول پاشی استفاده کنید یا به خاک گیاه اضافه کنید.
• حشره کش های طبیعی دیگر : علاوه بر صابون و روغن چریش حشره کش های طبیعی دیگری هم وجود دارند که می توانید از آن ها استفاده کنید مثل پیرترین ها اسپینوساد و روغن های معدنی. این حشره کش ها هم از مواد طبیعی تهیه می شوند و نسبت به سم های شیمیایی بی خطرتر هستند.
• کنترل بیولوژیک : کنترل بیولوژیک یعنی استفاده از دشمنان طبیعی آفات برای کنترل آن ها. مثلاً می توانید کفشدوزک ها را به باغچه خودتان بیاورید تا شته ها را بخورند. یا از زنبورهای پارازیتوئید برای کنترل مگس های سفید استفاده کنید. کنترل بیولوژیک یک روش پایدار و بلندمدت برای کنترل آفات است ولی ممکن است کمی زمان بر باشد و نیاز به صبر و حوصله داشته باشد.
• روش های فیزیکی : روش های فیزیکی هم می توانند برای کنترل آفات مفید باشند. مثلاً می توانید آفات را با دست جمع کنید و از بین ببرید. یا از آب پرفشار برای شستن آفات از روی گیاهان استفاده کنید. یا از تله های چسبنده برای به دام انداختن آفات استفاده کنید. روش های فیزیکی معمولاً برای آلودگی های کم و محدود مناسب هستند.
• بهبود شرایط رشد گیاهان : گیاهان سالم و قوی مقاومت بیشتری در برابر آفات دارند. برای همین بهبود شرایط رشد گیاهان می تواند به پیشگیری از آفات کمک کند. به گیاهان آب کافی بدهید به موقع کوددهی کنید نور مناسب را فراهم کنید و خاک مناسب را انتخاب کنید. گیاهان سالم کمتر بیمار می شوند و کمتر مورد حمله آفات قرار می گیرند.

نظر شما چیست؟ تجربه های خودتان را به اشتراک بگذارید!

خب تا اینجا کلی از صابون محلول پاشی و فواید و روش استفاده اش گفتم. حالا نوبت شماست! شما چه تجربه ای با صابون محلول پاشی دارید؟ آیا تا به حال از آن استفاده کرده اید؟ نتیجه اش چه بوده؟ چه مشکلات و چالش هایی داشته اید؟ چه پیشنهادات و راهکارهایی دارید؟

خوشحال می شوم اگر نظرات و تجربه های خودتان را در قسمت نظرات با من و دیگر خوانندگان به اشتراک بگذارید. بیایید با هم یاد بگیریم و به هم کمک کنیم تا باغچه های سالم تر و زیباتری داشته باشیم! مطمئنم که با به اشتراک گذاشتن تجربه هایمان می توانیم به نتایج بهتری برسیم و از باغبانی لذت بیشتری ببریم. منتظر نظرات ارزشمند شما هستم!

صابون محلول پاشی یک دوست قدیمی و کارآمد!

در پایان می خواهم یک بار دیگر تاکید کنم که صابون محلول پاشی یک راه حل ساده ارزان بی خطر و کارآمد برای کنترل آفات گیاهان است. البته که معجزه نمی کند و برای همه آفات و در همه شرایط جواب نمی دهد. ولی به عنوان یک روش اولیه و خانگی ارزش امتحان کردن را دارد.

من خودم بعد از تجربه های مختلف صابون محلول پاشی را به عنوان یکی از ابزارهای اصلی مبارزه با آفات در باغچه و گلدان هایم پذیرفته ام. همیشه یک بطری صابون محلول پاشی آماده در دسترس دارم و به محض دیدن اولین نشانه های آفت دست به کار می شوم. به شما هم پیشنهاد می کنم که صابون محلول پاشی را امتحان کنید. مطمئنم که از نتیجه اش راضی خواهید بود! فقط یادتان باشد که نکات مهم را رعایت کنید : از صابون مناسب استفاده کنید نسبت درست را رعایت کنید در زمان مناسب محلول پاشی کنید و محلول پاشی را تکرار کنید. با کمی دقت و حوصله می توانید با کمک صابون محلول پاشی باغچه و گلدان هایتان را از شر آفات نجات دهید و از زیبایی و طراوت گیاهانتان لذت ببرید. باغبانی با صابون محلول پاشی هم لذت بخش است هم آسان!

پرسش و پاسخ های متداول :

۱. آیا می توان از هر نوع صابون مایع ظرفشویی برای تهیه صابون محلول پاشی استفاده کرد؟

نه فقط باید از صابون مایع ظرفشویی ساده بدون عطر رنگ و مواد افزودنی استفاده کنید. صابون های معطر و رنگی و صابون هایی که حاوی سفیدکننده نرم کننده یا مواد ضدعفونی کننده هستند برای گیاهان مناسب نیستند و ممکن است به آن ها آسیب برسانند. بهترین انتخاب صابون مایع ظرفشویی ساده و بی رنگ است.

۲. غلظت مناسب صابون در محلول پاشی چقدر باید باشد؟

نسبت معمول یک قاشق غذاخوری صابون مایع ظرفشویی در یک لیتر آب است. این نسبت برای بیشتر گیاهان مناسب است. اگر آلودگی آفات شدید باشد می توانید نسبت صابون را کمی بیشتر کنید مثلاً دو قاشق غذاخوری در یک لیتر آب. ولی مراقب باشید که غلظت صابون خیلی زیاد نشود چون ممکن است به گیاهان آسیب برساند. برای گیاهان حساس یا برای پیشگیری از آفات می توانید نسبت صابون را کمتر کنید مثلاً نصف قاشق غذاخوری در یک لیتر آب.

۳. چند بار باید از صابون محلول پاشی استفاده کرد تا آفات به طور کامل از بین بروند؟

صابون محلول پاشی تاثیر موقتی دارد و آفات را به طور کامل ریشه کن نمی کند. برای همین باید محلول پاشی را چند بار و به فاصله چند روز یک بار تکرار کنید تا همه آفات از بین بروند. معمولاً ۲–۳ بار محلول پاشی به فاصله ۳–۴ روز کافی است. بعد از هر بار محلول پاشی وضعیت گیاه را بررسی کنید و اگر هنوز آفت وجود داشت محلول پاشی را تکرار کنید.

امیدوارم این مقاله براتون مفید واقع شده باشه اگر در رابطه با نگهداری از گیاهان آپارتمانی سوالی دارید یا قصد خرید گلدان های شیک برای گیاهتان دارید حتما یه سر به باغ گل رضوان بزنید.