کاخ کشاورزان

کاخ کشاورزان کازان (Игенчеләр сарае)، ساختمانی خاص و منحصربه فرد است که در دل شهر تاریخی کازان، پایتخت جمهوری تاتارستان روسیه، خودنمایی می کند. این بنای چشم نواز با معماری خاص و بحث برانگیزش، دفتر مرکزی وزارت کشاورزی و مواد غذایی تاتارستان است و خیلی زود به یکی از نمادهای مدرن و دوست داشتنی این شهر تبدیل شده، مخصوصاً برای کسانی که به دنبال سوژه های ناب عکاسی هستند.

اگر گذرتان به کازان بیفتد، محال است این کاخ را نبینید و مجذوبش نشوید. درست کنار دیوار شمالی کرملین تاریخی کازان و در کرانه رودخانه زیبای کازانکا، این بنای باشکوه با جلوه ای خاص ایستاده و انگار که با تمام وجودش، هم تاریخ غنی کازان را در آغوش گرفته و هم به آینده ای روشن چشم دوخته است. اما پشت این ظاهر پرزرق و برق، قصه ای از معماری، هزینه ها و البته انتقادها نهفته است. بیایید با هم سری بزنیم به دنیای این کاخ دیدنی و با تمام ابعادش آشنا شویم.

کاخ کشاورزان کازان: نگین پرحاشیه پایتخت تاتارستان

اصلاً «کاخ کشاورزان» کجاست و چه کار می کند؟

کاخ کشاورزان، با نام تاتاری «Игенчеләр сарае»، در قلب تاریخی شهر کازان، دقیقاً در منطقه «واخیتوفسکی» و در میدانی به همین نام، یعنی «میدان کاخ» قرار گرفته. آدرس دقیقش هم خیابان فدوسییفسکایا، شماره ۳۶ است. خب، اسمش که «کاخ کشاورزان» است، مشخص می کند که کاربری اصلی اش چیست؛ بله، اینجا دفتر مرکزی وزارت کشاورزی و مواد غذایی جمهوری تاتارستان است. اما فقط همین نیست، اداره کل دامپزشکی و مرکز سرمایه گذاری و نوآوری کشاورزی-صنعتی جمهوری هم در همین ساختمان جا خوش کرده اند. یعنی یک جورهایی، قلب تپنده بخش کشاورزی تاتارستان همین جاست.

نزدیک ترین همسایه ها: کرملین و رودخانه کازانکا

یکی از دلایلی که کاخ کشاورزان انقدر خاص و موقعیتش مثال زدنی شده، همسایگی اش با کرملین تاریخی کازان است. تصور کنید، یک بنای مدرن با سبکی خاص، درست کنار یک میراث جهانی یونسکو! این ساختمان روی یک تپه ۱۵ متری قرار گرفته و از آنجا به رودخانه کازانکا هم مشرف است. روبروی کاخ هم یک میدان عمومی بزرگ وجود دارد که محل برگزاری رویدادهای مختلف، به خصوص جشنواره های فرهنگی است. یعنی از هر نظر که نگاه کنی، این کاخ در یک نقطه استراتژیک و دیدنی قرار گرفته که هم دسترسی به آن راحت است و هم منظره های بی نظیری از شهر ارائه می دهد.

معماری کاخ کشاورزان: از کلاسیک تا مدرن، با امضای لئونید گورنیک

داستان یک معماری خاص: اثر هنرمند لئونید گورنیک

بیایید رک و راست بگویم، معماری کاخ کشاورزان چیزی نیست که بتوان به راحتی از کنارش گذشت. این بنا با طراحی خارق العاده اش، اثر دست های هنرمند «لئونید گورنیک» است. وقتی به این کاخ نگاه می کنی، یک ترکیب عجیب و غریب از سبک های مختلف را می بینی. برخی به آن «التقاطی» می گویند، عده ای دیگر «نئوتاریخ گرایی» یا حتی «نئوکلاسیسیسم». اما خود گورنیک، معمار این شاهکار، اصرار دارد که کارش صرفاً پیروی از اصول معماری کلاسیک بوده و از رساله معروف «قانون پنج نظام معماری» جاکومو دا ویگنولا الهام گرفته است. در واقع، او خواسته با احترام به سنت های معماری، چیزی نو و مدرن خلق کند. شاید به همین خاطر است که وقتی به آن نگاه می کنی، شباهت هایی به کاخ کوچک (Petit Palais) در پاریس، هافبورگ در وین یا حتی آلتاره دلا پاتریا در رم پیدا می کنی؛ یعنی یک جورهایی حس و حال کاخ های بزرگ و باابهت اروپایی را به کازان آورده است.

نمای بیرونی: شکوهی که چشم ها را خیره می کند

نمای بیرونی کاخ کشاورزان واقعاً دیدنی است. یک نمای یادبودی و پر زرق و برق که با دو بال متقارن و یک بخش مرکزی گنبدی طراحی شده. سیستم های ایونیک و کورینتی، که از ستون های کلاسیک یونان باستان الهام گرفته شده اند، به زیبایی در نما به کار رفته اند. کیفیت مصالح نما هم حرف ندارد و نشان می دهد که برای ساختش هیچ چیزی کم گذاشته نشده. وقتی از نزدیک به ساختمان نگاه می کنی، کتیبه «کاخ کشاورزان» را به دو زبان روسی و تاتاری می بینی که با حروف بزرگ فلزی بالای نمای اصلی خودنمایی می کند و هویت اصلی بنا را به رخ می کشد.

گنبد سبز رنگ و رازهایش: تلالو در شب های کازان

یکی از بخش های واقعاً جذاب کاخ، گنبد مرکزی آن است. یک طرح کلاسیک که با شکلی مارپیچ و عناصر شفاف، جلوه ای مدرن به خود گرفته. اما راز اصلی این گنبد، نورپردازی خیره کننده اش در شب است. در تاریکی، این گنبد با نور سبز رنگ روشن می شود که منظره ای جادویی خلق می کند. جالب است بدانید که در ابتدا، پس از افتتاح کاخ، نورافکن های قوی داخل گنبد یک جلوه تاج مانند ایجاد می کردند، اما به مرور زمان این لامپ ها کم نور شدند و در نهایت کاملاً برچیده شدند. با این حال، حتی با نورپردازی فعلی هم، گنبد سبز رنگ کاخ به یک نقطه عطف بصری در کازان تبدیل شده و نوک مناره مرکزی اش تا ۴۸ متر در آسمان بالا رفته است.

درخت برنزی ۲۰ متری: نمادی از زندگی و کشاورزی

اگر بخواهم فقط یک عنصر را به عنوان قلب کاخ کشاورزان معرفی کنم، قطعاً آن درخت برنزی ۲۰ متری است که با شکوه تمام در طاق مرکزی کاخ قرار گرفته. این درخت، فقط یک مجسمه نیست؛ نمادی است از کشاورزی، رشد و زندگی. در شب، این درخت هم مثل گنبد، با نور سبز رنگ تزئین می شود و انگار که برگ هایش در تاریکی شب زنده می شوند و می درخشند. واقعاً منظره ای خاص و دلنشین است که هر عکاسی را به وجد می آورد. درخت برنزی، نماد واقعی این کاخ است و هویت آن را فریاد می زند.

داخل کاخ: سادگی بعد از شکوه بیرونی

شاید انتظار داشته باشید که فضای داخلی کاخ کشاورزان هم به اندازه نمای بیرونی اش پر زرق و برق باشد، اما اینجا یک تفاوت اساسی وجود دارد. فضای داخلی به نسبت نمای بیرونی، بسیار ساده تر و با استفاده از مصالح ارزان تری ساخته شده است. بله، اینجا یک ساختمان اداری است و کاربری اش مشخص است. بخش بندی داخلی آن هم به گونه ای است که وزارتخانه در جناح چپ و سازمان های تابعه در سمت راست قرار گرفته اند و برای انجام کارهای روزمره طراحی شده، نه برای نمایش و شکوه.

جادوی نور در شب: چراغانی کاخ کشاورزان

فرقی نمی کند چقدر به معماری علاقه مند باشید، یا چقدر منتقد این ساختمان باشید؛ نمی توانید انکار کنید که کاخ کشاورزان در شب، یک منظره بی نظیر و واقعاً خیره کننده دارد. نورپردازی گسترده ای که در تمام بخش های کاخ به کار رفته، آن را در تاریکی شب به یک الماس سبز درخشان تبدیل می کند. این نورپردازی به قدری جذاب است که کاخ کشاورزان به پس زمینه صدها هزار عکس تبدیل شده و هر کسی که به کازان سفر می کند، حتماً یک عکس یادگاری در کنار این بنای درخشان می گیرد. دیدن آن در شب را به هیچ وجه از دست ندهید، انگار که یک موجود زنده با نور نفس می کشد.

کاخ کشاورزان: تولد پرهزینه و جنجال های بی پایان

از زمین خالی تا کاخ باشکوه: مراحل ساخت و ساز

داستان ساخت کاخ کشاورزان از سال ۲۰۰۸ شروع شد. این کاخ روی خرابه های ساختمان های قدیمی و فرسوده در خیابان فدوسه وسکایا ساخته شد. شرکت «آنتیکا-پلاس» مسئولیت توسعه این پروژه را بر عهده داشت و لئونید گورنیک هم معمار اصلی آن بود. ساخت و ساز این بنا در بهار ۲۰۰۸ آغاز شد و فقط در عرض دو سال، یعنی تا سال ۲۰۱۰ به پایان رسید. اما همانطور که در مقدمه هم اشاره کردم، این کاخ با تمام شکوهش، یک داستان پرهزینه دارد. هزینه کل ساخت آن ۲.۲ میلیارد روبل بود. این رقم آن زمان، مبلغ بسیار زیادی به حساب می آمد و از همان ابتدا حواشی زیادی را به دنبال داشت. خلاصه کلام، برای ساخت این بنای عظیم، بودجه کمی صرف نشد.

کاخ کشاورزان کازان با هزینه نجومی ۲.۲ میلیارد روبل و در مدت زمانی کوتاه ساخته شد، و از همان ابتدا، این بنای باشکوه با انتقادها و جنجال های زیادی مواجه بود.

چرا کاخ کشاورزان زیر تیغ انتقاد رفت؟

جنجال ها دقیقاً بعد از اتمام ساخت کاخ کشاورزان در سال ۲۰۱۰ شروع شد. اداره ناحیه فدرال ولگا، که قبلاً با نام «Rosokhrankultura» شناخته می شد، به شدت به این پروژه اعتراض کرد. علت اصلی اعتراضشان هم این بود که ساخت چنین بنای عظیمی در نزدیکی منطقه حفاظت شده میراث جهانی یونسکو، یعنی «کرملین کازان»، کاملاً مغایر با قوانین حفاظت از میراث فرهنگی و ناسازگار با محیط تاریخی شهر بود. تصور کنید، یک ساختمان مدرن با ابهت، درست کنار یک قلعه تاریخی چند صد ساله. این موضوع باعث شد نظرات مردم و متخصصان به دو گروه کاملاً متضاد تقسیم شود؛ از یک طرف ستایش مشتاقانه و از طرف دیگر انتقادهای شدید.

حتی معمار ارشد وقت کازان، «تی.جی. پروکوفیفا»، در آگوست ۲۰۱۱، با اینکه به کیفیت بالای مصالح نمای کاخ اعتراف کرد، اما سبک معماری آن را در کنار کرملین «نامناسب» دانست. «ایلیا وارلاموف»، روزنامه نگار مشهور، پا را فراتر گذاشت و کاخ کشاورزان را «یکی از زشت ترین ساختمان های روسیه مدرن» نامید و حتی به محوطه سازی ضعیف اطراف آن هم اشاره کرد. این انتقادها نشان می دهد که کاخ کشاورزان، با تمام زیبایی هایش، همیشه یک بنای بحث برانگیز باقی مانده است.

کاخ کشاورزان: بیشتر از یک ساختمان اداری، یک جاذبه توریستی

یک بهشت برای عکاسان حرفه ای و آماتور

اگر اهل عکاسی باشید، فرقی نمی کند حرفه ای یا آماتور، کاخ کشاورزان یک سوژه بی نظیر برای شماست. در طول روز، با نور طبیعی خورشید و جزئیات معماری خیره کننده اش، هر گوشه اش می تواند به یک قاب زیبا تبدیل شود. اما جادوی اصلی در شب اتفاق می افتد؛ وقتی که نورپردازی گسترده کاخ و درخت برنزی سبز رنگش روشن می شود، صحنه ای را خلق می کند که نمی توانید از آن عکس نگیرید. هزاران نفر هر ساله به کازان سفر می کنند، فقط برای اینکه بتوانند عکس هایی خاص و متفاوت در کنار این کاخ بگیرند. به قول معروف، اینجا یک «اینستاگرامایبل» واقعی است!

میزبانی از اپرای «پاییز کازان»: فرهنگ در دل معماری

کاخ کشاورزان فقط یک ساختمان اداری یا یک مکان برای عکاسی نیست، بلکه یک مرکز فرهنگی هم به حساب می آید. از سال ۲۰۱۱، هر ساله در روز جمهوری و روز شهر کازان (۳۰ آگوست)، میدان جلوی این کاخ به یک تالار موسیقی روباز تبدیل می شود و میزبان جشنواره بین المللی اپرای «پاییز کازان» است. این کنسرت ها با ورود رایگان برگزار می شوند و هنرمندان مطرحی از سراسر دنیا در آن اجرا می کنند. مثلاً اولین کنسرت با حضور «لیوبوف کازارنوسکایا» و «لئوناردو گرامنیا» به همراه ارکستر سمفونیک دولتی تاتارستان برگزار شد. تصور کنید، شنیدن موسیقی اپرا در زیر آسمان پرستاره و با پس زمینه کاخ نورانی کشاورزان؛ واقعاً تجربه فراموش نشدنی خواهد بود.

چطور به کاخ کشاورزان برسیم؟ راهنمای دسترسی

رسیدن به کاخ کشاورزان اصلاً کار سختی نیست. از آنجایی که در مرکز شهر و درست پشت مجموعه کرملین قرار دارد، می توانید به راحتی و با یک پیاده روی کوتاه از کرملین به آنجا برسید. آدرس دقیقش هم که قبلاً گفتیم، خیابان فدوسییفسکایا، شماره ۳۶ است. اگر قصد استفاده از حمل و نقل عمومی را دارید، چندین خط اتوبوس و تراموا در نزدیکی کاخ ایستگاه دارند. نزدیکی به ساحل تفریحی-توریستی کرملین کازان هم باعث می شود بتوانید با یک تیر دو نشان بزنید و بعد از بازدید از کرملین و قدم زدن کنار رودخانه کازانکا، سری هم به کاخ کشاورزان بزنید و از دیدن عظمتش لذت ببرید.

نکات و توصیه هایی برای یک بازدید عالی از کاخ کشاورزان

برای اینکه تجربه لذت بخش تری از بازدید کاخ کشاورزان داشته باشید، چند نکته را در نظر بگیرید:

• بهترین زمان بازدید: اگر می خواهید شکوه نورپردازی شبانه را ببینید، حتماً بعد از غروب آفتاب به کاخ بروید. البته در طول روز هم جزئیات معماری دیدنی است.
• لوازم عکاسی: دوربین عکاسی تان را فراموش نکنید! این کاخ سوژه های بی نظیری برای عکس برداری دارد.
• گشت و گذار اطراف: کرملین کازان، مسجد قل شریف، برج سویومبیکه و پارک های اطراف رودخانه کازانکا در نزدیکی کاخ قرار دارند و می توانید با برنامه ریزی یک روز کامل را به گشت و گذار در این منطقه اختصاص دهید.
• کفش مناسب: برای پیاده روی در اطراف کاخ و کرملین، حتماً کفش راحت بپوشید.
• برنامه رویدادها: اگر در اواخر آگوست به کازان سفر می کنید، حتماً برنامه جشنواره اپرای «پاییز کازان» را چک کنید تا شاید بتوانید از آن لذت ببرید.

کاخ کشاورزان، با وجود تمام حواشی و انتقاداتی که به آن وارد شده، بی شک یکی از دیدنی ترین و جالب ترین بناهای مدرن کازان است. این کاخ را حتماً در برنامه سفرتان به کازان قرار دهید و از نزدیک عظمت و جزئیات خاصش را تماشا کنید.

نتیجه گیری: نمادی از کازان، میان ستایش و بحث

در نهایت، کاخ کشاورزان کازان، فقط یک ساختمان اداری برای وزارت کشاورزی نیست؛ بلکه یک شاهکار معماری مدرن است که هم قلب منتقدان را به تپش درآورده و هم دل هزاران گردشگر و عکاس را برده است. این بنا با ترکیب منحصربه فردی از سبک های کلاسیک و مدرن، گنبد نورانی و درخت برنزی نمادینش، نه تنها نمادی از بخش کشاورزی تاتارستان است، بلکه به یکی از شناسه های اصلی و مدرن شهر کازان تبدیل شده است.

چه آن را دوست داشته باشید و چه به آن انتقاد کنید، نمی توانید تأثیر عمیق آن بر چهره کازان و جذابیتش برای گردشگران را نادیده بگیرید. کاخ کشاورزان، با تمام زیبایی ها و بحث های پیرامونش، تجربه ای منحصر به فرد از تلاقی هنر، تاریخ و کاربری است و بدون شک، یکی از آن جاهایی است که باید در سفر به کازان حتماً از آن دیدن کنید و از نزدیک این جدال معماری را لمس کنید.