کربن تراپی چیست؟ معجزه ای برای جوانسازی و زیبایی پوست

 

کربن تراپی یا کربن درمانی چیست و چه کاربرد و مزایایی دارد؟

در پاسخ به سوال اصلی باید گفت که اصطلاح **کربن تراپی** یا **کربن درمانی** به خودی خود یک اصطلاح پزشکی استاندارد و کاملاً تعریف شده نیست که به یک روش درمانی واحد اشاره داشته باشد. با این حال این عبارت به طور کلی می تواند به روش های درمانی اشاره کند که در آن ها از مواد مبتنی بر کربن یا مشتقات آن استفاده می شود. در این مقاله ما دو رویکرد درمانی مهم را که مرتبط با استفاده از کربن هستند و ممکن است تحت عنوان کلی کربن تراپی قرار گیرند بررسی خواهیم کرد : **درمان با زغال فعال** و **کربوکسی تراپی**.

تعریف و معرفی علمی : زغال فعال – کربن درمانی برای سم زدایی

**زغال فعال** که گاهی به عنوان **زغال طبی** نیز شناخته می شود یک ماده سیاه رنگ بی بو و بی مزه است که از حرارت دادن مواد کربنی مانند چوب پوست نارگیل یا ذغال سنگ در حضور گاز فعال کننده تولید می شود. این فرآیند باعث ایجاد ساختار متخلخل با سطح بسیار زیاد در زغال فعال می شود. این سطح وسیع به زغال فعال خاصیت **جذب سطحی** قوی می بخشد به این معنی که می تواند مواد دیگر را به سطح خود متصل کند.

از نظر علمی مکانیسم عمل زغال فعال در درمان مسمومیت ها و اوردوزها بر پایه همین خاصیت جذب سطحی است. هنگامی که زغال فعال به صورت خوراکی مصرف می شود در دستگاه گوارش حرکت کرده و سموم داروها و مواد شیمیایی مضر را به سطح خود جذب می کند و از جذب آن ها به جریان خون جلوگیری می کند. سپس این مواد جذب شده به همراه زغال فعال از طریق مدفوع از بدن دفع می شوند.

زغال فعال به طور گسترده در **مسمومیت های حاد** ناشی از مصرف بیش از حد داروها (مانند استامینوفن آسپرین داروهای ضدافسردگی سه حلقه ای) سموم کشاورزی فلزات سنگین و برخی مواد شیمیایی صنعتی کاربرد دارد. همچنین در مواردی از **اسهال** و **نفخ شکم** نیز ممکن است به عنوان یک درمان کمکی استفاده شود اگرچه شواهد علمی در این زمینه محدودتر است.

زغال فعال به طور معمول به صورت **خوراکی** (قرص کپسول پودر یا سوسپانسیون) تجویز می شود. در موارد اورژانسی ممکن است از طریق **لوله بینی-معده (NG tube)** نیز به بیمار داده شود. در برخی موارد تحقیقاتی و تجربی استفاده از زغال فعال به صورت **داخل وریدی** نیز مورد بررسی قرار گرفته است اما این روش هنوز در مراحل اولیه تحقیق است و کاربرد بالینی گسترده ای ندارد.

مبنای علمی استفاده از زغال فعال در سم زدایی به خوبی مستند شده است و مطالعات بالینی متعددی اثربخشی آن را در کاهش جذب سموم و بهبود پیامدهای مسمومیت ها نشان داده اند. با این حال مهم است توجه داشته باشیم که زغال فعال بر روی همه سموم مؤثر نیست و برای برخی از مسمومیت ها پادزهرهای اختصاصی تر و روش های درمانی دیگری ارجحیت دارند.

تعریف و معرفی علمی : کربوکسی تراپی – کربن دی اکسید برای بهبود گردش خون و ترمیم بافت

**کربوکسی تراپی** که به عنوان **درمان با دی اکسید کربن** نیز شناخته می شود یک روش پزشکی است که در آن گاز **دی اکسید کربن (CO۲)** به صورت زیرپوستی یا داخل جلدی تزریق می شود. این روش در ابتدا در دهه ۱۹۳۰ در فرانسه برای درمان بیماری های عروقی محیطی توسعه یافت و امروزه کاربردهای متنوعی در زمینه های پزشکی و زیبایی پیدا کرده است.

مکانیسم عمل کربوکسی تراپی به طور کامل شناخته نشده است اما نظریه های مختلفی در این زمینه وجود دارد. یکی از مکانیسم های اصلی پیشنهادی **افزایش جریان خون موضعی** در ناحیه تزریق است. تزریق CO۲ باعث تحریک مویرگ ها و گشاد شدن عروق خونی می شود که منجر به افزایش اکسیژن رسانی و تغذیه بافتی در آن ناحیه می گردد.

علاوه بر این کربوکسی تراپی ممکن است **رگزایی (آنژیوژنز)** را تحریک کند یعنی تشکیل عروق خونی جدید در بافت. این فرآیند می تواند به بهبود خون رسانی بلندمدت و ترمیم بافتی کمک کند. همچنین گزارش هایی وجود دارد که نشان می دهد کربن تراپی صورت می تواند تولید **کلاژن** را در پوست تحریک کند که می تواند به بهبود خاصیت ارتجاعی و کاهش چین و چروک های پوستی منجر شود.

در زمینه **پزشکی** کربوکسی تراپی برای درمان بیماری های عروقی محیطی مانند **لنگش متناوب** (درد پا هنگام راه رفتن ناشی از کمبود خون رسانی) **زخم های مزمن** و **سندروم رینود** مورد استفاده قرار گرفته است. همچنین در درمان برخی از مشکلات پوستی مانند **پسوریازیس** و **اسکلرودرمی** نیز کاربردهایی دارد.

در زمینه **زیبایی** کربوکسی تراپی به طور گسترده برای **کاهش سلولیت بهبود ظاهر ترک های پوستی کاهش تیرگی زیر چشم جوانسازی پوست و کاهش چربی های موضعی** استفاده می شود. با این حال باید توجه داشت که اثربخشی کربوکسی تراپی در بسیاری از این کاربردهای زیبایی هنوز به طور کامل توسط مطالعات علمی معتبر اثبات نشده است و نیاز به تحقیقات بیشتری در این زمینه وجود دارد.

کربوکسی تراپی معمولاً با استفاده از یک دستگاه مخصوص که گاز CO۲ طبی را به صورت کنترل شده و با دوز مشخص به زیر پوست تزریق می کند انجام می شود. روش های تزریق مختلفی وجود دارد از جمله تزریق دستی با سوزن های ظریف و استفاده از دستگاه های اتوماتیک.

مبنای علمی کربوکسی تراپی در برخی از کاربردهای پزشکی (مانند بیماری های عروقی محیطی) قوی تر است در حالی که در کاربردهای زیبایی شواهد علمی هنوز در حال تکامل است. با این حال به طور کلی کربوکسی تراپی به عنوان یک روش کم تهاجمی و نسبتاً ایمن در نظر گرفته می شود اگرچه مانند هر روش پزشکی دیگری ممکن است عوارض جانبی و محدودیت هایی داشته باشد.

علائم و نشانه های مرتبط

**زغال فعال** به خودی خود ارتباط مستقیمی با علائم و نشانه های خاصی ندارد. در واقع زغال فعال برای *درمان* علائم و نشانه های ناشی از مسمومیت ها و اوردوزها استفاده می شود. علائم مسمومیت بسته به نوع ماده سمی میزان مصرف و مدت زمان گذشته از مصرف متفاوت است اما می تواند شامل موارد زیر باشد :

* **علائم گوارشی : ** تهوع استفراغ درد شکم اسهال

* **علائم عصبی : ** گیجی خواب آلودگی تشنج از دست دادن هوشیاری

* **علائم تنفسی : ** تنگی نفس تنفس سریع یا آهسته

* **علائم قلبی عروقی : ** ضربان قلب نامنظم افت فشار خون

* **سایر علائم : ** تب تعریق خشکی دهان گشاد شدن یا تنگ شدن مردمک چشم

در صورت مشاهده هر یک از این علائم پس از مصرف یک ماده مشکوک به ویژه در کودکان یا افراد مسن مراجعه فوری به اورژانس پزشکی ضروری است. زغال فعال می تواند در ساعات اولیه پس از مصرف سم در کاهش جذب آن و بهبود پیامدها نقش مهمی ایفا کند.

**کربوکسی تراپی** نیز به طور مستقیم با علائم و نشانه های خاصی مرتبط نیست. کاربرد این روش بیشتر بر اساس شرایط و بیماری هایی است که هدف درمان آن هاست. به عنوان مثال در **بیماری عروق محیطی** علامت اصلی **لنگش متناوب** است یعنی درد عضلانی در پاها هنگام راه رفتن که با استراحت بهبود می یابد. کربوکسی تراپی ممکن است برای کاهش این علامت و بهبود توانایی راه رفتن در این بیماران استفاده شود.

در کاربردهای **زیبایی** علائم و نشانه های هدف درمان می تواند شامل **سلولیت ترک های پوستی تیرگی زیر چشم چین و چروک های پوستی و چربی های موضعی** باشد. کربوکسی تراپی به عنوان یک روش غیرجراحی برای بهبود ظاهر این مشکلات مورد استفاده قرار می گیرد.

روش های تشخیص علمی و پزشکی

**تشخیص مسمومیت** قبل از استفاده از **زغال فعال** بسیار مهم است. روش های تشخیصی معمولاً شامل موارد زیر است :

* **شرح حال : ** پرسش از بیمار یا اطرافیان در مورد نوع ماده مصرف شده زمان مصرف میزان مصرف و علائم موجود.

* **معاینه بالینی : ** بررسی علائم حیاتی (فشار خون ضربان قلب تنفس دما) سطح هوشیاری معاینه سیستم عصبی و سایر سیستم های بدن برای ارزیابی شدت مسمومیت.

* **آزمایش های آزمایشگاهی : **

* **غربالگری سموم (Toxicology screen) : ** آزمایش خون و ادرار برای شناسایی نوع ماده سمی مصرف شده.

* **آزمایش های خون : ** بررسی الکترولیت ها قند خون عملکرد کلیه و کبد گازهای خون شریانی و سایر شاخص های حیاتی برای ارزیابی وضعیت عمومی بیمار و عوارض مسمومیت.

* **الکتروکاردیوگرام (ECG) : ** بررسی ریتم و عملکرد قلب در مسمومیت های قلبی.

پس از تشخیص مسمومیت و ارزیابی وضعیت بیمار پزشک تصمیم می گیرد که آیا استفاده از زغال فعال مناسب است یا خیر.

برای **کربوکسی تراپی** تشخیص بستگی به شرایط پزشکی یا زیبایی مورد نظر برای درمان دارد.

* **بیماری عروق محیطی : ** تشخیص معمولاً بر اساس **معاینه بالینی بررسی نبض های محیطی تست های غیرتهاجمی عروقی** مانند **داپلر عروق** و **شاخص مچ پا-بازو (ABI)** و در موارد خاص **آنژیوگرافی** انجام می شود.

* **کاربردهای زیبایی : ** تشخیص معمولاً بر اساس **معاینه بالینی پوست و بافت زیرپوستی** و ارزیابی مشکلاتی مانند سلولیت ترک های پوستی تیرگی زیر چشم و چین و چروک های پوستی انجام می شود. در این موارد تشخیص بیشتر جنبه زیبایی دارد و بر اساس خواسته های بیمار و ارزیابی متخصص زیبایی صورت می گیرد.

روش های درمانی (دارویی پزشکی و بالینی)

**درمان با زغال فعال** به عنوان یک روش **دارویی** در مسمومیت ها شناخته می شود. روش های درمانی شامل موارد زیر است :

* **تجویز زغال فعال خوراکی : **

* **دوز : ** دوز معمول زغال فعال در بزرگسالان ۲۵ تا ۵۰ گرم و در کودکان ۱۰ تا ۲۵ گرم است. در برخی موارد ممکن است دوزهای بالاتر یا دوزهای مکرر تجویز شود.

* **زمان تجویز : ** زغال فعال هرچه زودتر پس از مصرف سم تجویز شود مؤثرتر است. معمولاً توصیه می شود در عرض یک ساعت اول پس از مصرف سم تجویز شود اما ممکن است تا چند ساعت بعد نیز مؤثر باشد.

* **روش تجویز : ** زغال فعال معمولاً به صورت سوسپانسیون در آب یا آبمیوه مخلوط شده و به بیمار خورانده می شود. در بیماران بی هوش یا بیمارانی که قادر به خوردن نیستند از طریق لوله بینی-معده (NG tube) تجویز می شود.

* **موارد منع مصرف زغال فعال : **

* مسمومیت با اسیدهای قوی بازهای قوی الکل ها فلزات سنگین خاص (مانند آهن لیتیوم) و سیانیدها (زغال فعال اثر محدودی بر این مواد دارد).

* انسداد روده یا کاهش حرکات روده.

* خطر آسپیراسیون (ورود محتویات معده به ریه ها) در بیماران با کاهش سطح هوشیاری (در این موارد باید راه هوایی بیمار محافظت شود).

* **عوارض جانبی زغال فعال : **

* تهوع و استفراغ (به ویژه در دوزهای بالا).

* یبوست.

* مدفوع سیاه رنگ (که طبیعی است و جای نگرانی ندارد).

* آسپیراسیون ریوی (عوارض نادر اما جدی).

**درمان با کربوکسی تراپی** یک روش **پزشکی و بالینی** است که توسط متخصصان آموزش دیده انجام می شود. روش های درمانی شامل موارد زیر است :

* **تزریق گاز دی اکسید کربن : **

* **روش تزریق : ** گاز CO۲ طبی با استفاده از یک دستگاه مخصوص و سوزن های ظریف به صورت زیرپوستی یا داخل جلدی در ناحیه مورد نظر تزریق می شود.

* **دوز و تعداد جلسات : ** دوز گاز CO۲ و تعداد جلسات درمانی بسته به نوع بیماری یا مشکل زیبایی و ناحیه تحت درمان متفاوت است و توسط پزشک تعیین می شود. معمولاً جلسات درمانی به صورت هفتگی یا ماهیانه تکرار می شوند.

* **نواحی درمان : ** نواحی مختلف بدن می توانند تحت درمان با کربوکسی تراپی قرار گیرند از جمله پاها بازوها شکم پهلوها صورت گردن و زیر چشم.

* **موارد منع مصرف کربوکسی تراپی : **

* بارداری و شیردهی.

* عفونت فعال در ناحیه تزریق.

* بیماری های شدید قلبی ریوی یا کلیوی.

* اختلالات انعقادی خون.

* سابقه آمبولی ریه یا ترومبوز ورید عمقی.

* **عوارض جانبی کربوکسی تراپی : **

* درد خفیف و سوزش در ناحیه تزریق (که معمولاً کوتاه مدت است).

* کبودی و تورم موقت در ناحیه تزریق.

* قرمزی پوست.

* عفونت (بسیار نادر).

 راهکارهای خانگی و توصیه های سبک زندگی

**زغال فعال** **به هیچ عنوان یک راهکار خانگی برای مسمومیت نیست.** در صورت بروز مسمومیت مراجعه فوری به مراکز درمانی و اورژانس پزشکی ضروری است. خوددرمانی با زغال فعال در منزل می تواند خطرناک باشد و زمان طلایی برای درمان مؤثر را از دست بدهد.

توصیه های سبک زندگی مرتبط با زغال فعال بیشتر حول محور **پیشگیری از مسمومیت** است :

* **نگهداری داروها و مواد شیمیایی دور از دسترس کودکان : ** داروها مواد شوینده سموم و سایر مواد خطرناک باید در کابینت های قفل دار و دور از دسترس کودکان نگهداری شوند.

* **خواندن برچسب داروها و مواد شیمیایی قبل از مصرف : ** قبل از مصرف هر دارو یا ماده شیمیایی برچسب آن را به دقت بخوانید و از دوز و روش مصرف صحیح آن اطمینان حاصل کنید.

* **اجتناب از مصرف مواد ناشناخته : ** از مصرف هرگونه ماده ناشناخته یا مشکوک خودداری کنید.

* **تهویه مناسب منزل : ** اطمینان حاصل کنید که منزل شما تهویه مناسب دارد به ویژه هنگام استفاده از مواد شیمیایی خانگی.

**کربوکسی تراپی** نیز **یک روش درمانی حرفه ای است و راهکار خانگی ندارد.** انجام کربوکسی تراپی در منزل توسط افراد غیر متخصص می تواند خطرناک باشد و منجر به عوارض جدی شود.

توصیه های سبک زندگی مرتبط با کربوکسی تراپی بیشتر به **حفظ سلامت عمومی و بهبود شرایطی که کربوکسی تراپی برای آن ها استفاده می شود** مربوط می شود :

* **بیماری عروق محیطی : ** ترک سیگار کنترل فشار خون و کلسترول ورزش منظم تغذیه سالم و مدیریت دیابت (در صورت وجود).

* **مشکلات زیبایی : ** محافظت از پوست در برابر آفتاب تغذیه سالم ورزش منظم نوشیدن آب کافی و مراقبت مناسب از پوست.

روش های پیشگیری و اقدامات لازم

**پیشگیری از مسمومیت** بهترین راهکار برای جلوگیری از نیاز به درمان با زغال فعال است. اقدامات پیشگیرانه شامل موارد زیر است :

* **نگهداری ایمن داروها و مواد شیمیایی : ** همانطور که قبلاً ذکر شد داروها و مواد شیمیایی باید دور از دسترس کودکان و در مکان های امن نگهداری شوند.

* **آموزش کودکان در مورد خطرات مواد سمی : ** به کودکان آموزش دهید که داروها و مواد شیمیایی خوراکی نیستند و می توانند خطرناک باشند.

* **برچسب گذاری مناسب مواد شیمیایی : ** مواد شیمیایی را در ظروف اصلی خود نگهداری کنید و برچسب آن ها را حفظ کنید تا به راحتی قابل شناسایی باشند.

* **نصب دتکتور مونوکسید کربن در منزل : ** دتکتور مونوکسید کربن می تواند به تشخیص نشت گاز مونوکسید کربن که یک گاز سمی بی رنگ و بی بو است کمک کند.

 در صورت **بروز مسمومیت** اقدامات لازم فوری عبارتند از :

* **تماس با اورژانس پزشکی (۱۱۵ در ایران) : ** بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید و شرح حال کاملی از وضعیت بیمار و ماده مصرف شده ارائه دهید.

* **انتقال سریع بیمار به مرکز درمانی : ** تا رسیدن اورژانس بیمار را به نزدیک ترین مرکز درمانی منتقل کنید.

* **همراه داشتن بسته بندی ماده مصرف شده : ** در صورت امکان بسته بندی دارو یا ماده شیمیایی مصرف شده را به همراه داشته باشید تا به پزشکان کمک کند.

* **اجتناب از القای استفراغ بدون دستور پزشک : ** القای استفراغ در برخی از مسمومیت ها می تواند خطرناک باشد و فقط باید با دستور پزشک انجام شود.

برای **کربوکسی تراپی** پیشگیری به معنای **انتخاب صحیح و آگاهانه این روش درمانی** است. قبل از انجام کربوکسی تراپی اقدامات لازم عبارتند از :

* **مشاوره با پزشک متخصص : ** با یک پزشک متخصص پوست عروق یا زیبایی مشورت کنید تا مشخص شود آیا کربوکسی تراپی روش مناسبی برای شما است یا خیر.

* **اطلاع از مزایا و معایب کربوکسی تراپی : ** در مورد مزایا معایب عوارض جانبی و محدودیت های کربوکسی تراپی به طور کامل اطلاعات کسب کنید.

* **اطمینان از صلاحیت و تجربه پزشک : ** مطمئن شوید که پزشک یا متخصص زیبایی که کربوکسی تراپی را انجام می دهد دارای صلاحیت و تجربه کافی است.

* **رعایت دستورالعمل های قبل و بعد از درمان : ** دستورالعمل های پزشک را قبل و بعد از هر جلسه درمانی به دقت رعایت کنید.

 نتیجه گیری علمی و کاربردی

در مجموع اصطلاح **کربن تراپی** یک اصطلاح پزشکی دقیق و استاندارد نیست اما به طور کلی می تواند به درمان هایی اشاره داشته باشد که از مواد مبتنی بر کربن استفاده می کنند. در این مقاله دو روش درمانی مهم مرتبط با کربن را بررسی کردیم : **درمان با زغال فعال** و **کربوکسی تراپی**.

**زغال فعال** یک درمان مؤثر و اثبات شده برای **مسمومیت های حاد** است که با جذب سموم در دستگاه گوارش عمل می کند. با این حال استفاده از زغال فعال باید تحت نظارت پزشکی و در شرایط مناسب انجام شود و برای همه انواع مسمومیت ها مؤثر نیست. **پیشگیری از مسمومیت** از طریق نگهداری ایمن مواد سمی و آموزش عمومی مهم ترین اقدام برای کاهش نیاز به درمان با زغال فعال است.

**کربوکسی تراپی** یک روش درمانی کم تهاجمی است که با تزریق گاز دی اکسید کربن زیر پوست جریان خون و ترمیم بافت را بهبود می بخشد. این روش در **درمان بیماری های عروقی محیطی** و برخی از **مشکلات زیبایی** کاربرد دارد. با این حال اثربخشی کربوکسی تراپی در برخی از کاربردهای زیبایی هنوز نیاز به تحقیقات بیشتری دارد و انتخاب این روش درمانی باید با مشورت پزشک متخصص و با در نظر گرفتن مزایا و معایب آن انجام شود.

به عنوان یک نتیجه گیری کاربردی می توان گفت که **کربن درمانی** یک مفهوم گسترده است که شامل روش های مختلفی می شود. درک دقیق تر از هر روش درمانی مبتنی بر کربن مکانیسم عمل کاربردها مزایا و معایب آن برای استفاده صحیح و مؤثر از این روش ها ضروری است.

 

پرسش و پاسخ های متداول

 **۱. تفاوت اصلی بین زغال فعال و کربوکسی تراپی چیست؟**

زغال فعال و کربوکسی تراپی دو روش درمانی کاملاً متفاوت هستند که فقط به طور کلی در استفاده از کربن مشترک هستند. **زغال فعال** یک ماده جاذب است که به صورت خوراکی برای **سم زدایی** و جلوگیری از جذب سموم در دستگاه گوارش استفاده می شود. مکانیسم عمل آن **جذب سطحی** است. در مقابل **کربوکسی تراپی** یک روش تزریقی است که در آن گاز **دی اکسید کربن** به زیر پوست تزریق می شود تا **جریان خون و ترمیم بافت** را بهبود بخشد. مکانیسم عمل آن بیشتر بر پایه **تحریک عروق خونی و افزایش اکسیژن رسانی بافتی** است. کاربردها روش های تجویز و اهداف درمانی این دو روش کاملاً متفاوت است.

 **۲. آیا کربن تراپی (به طور کلی) ایمن است؟**

ایمنی کربن تراپی بسته به نوع درمان و شرایط بیمار متفاوت است. **زغال فعال** به طور کلی یک داروی ایمن در نظر گرفته می شود به ویژه در دوزهای معمول و برای مدت زمان کوتاه. عوارض جانبی آن معمولاً خفیف و گذرا هستند اما در موارد نادر ممکن است عوارض جدی تری مانند آسپیراسیون ریوی رخ دهد. **کربوکسی تراپی** نیز به عنوان یک روش کم تهاجمی و نسبتاً ایمن در نظر گرفته می شود به شرطی که توسط متخصصان آموزش دیده و با رعایت موارد منع مصرف انجام شود. عوارض جانبی آن معمولاً خفیف و موقت هستند. با این حال مانند هر روش پزشکی دیگری هر دو روش می توانند خطرات و عوارض جانبی داشته باشند و باید با احتیاط و تحت نظر پزشک استفاده شوند.

 **۳. مزایای کربن تراپی (به طور کلی) چیست؟**

مزایای کربن تراپی نیز بسته به نوع درمان متفاوت است. **زغال فعال** مزایای مهمی در **درمان مسمومیت های حاد** دارد از جمله کاهش جذب سموم کاهش شدت مسمومیت و بهبود پیامدهای بالینی. مزیت اصلی آن **دسترسی آسان هزینه کم و اثربخشی در بسیاری از مسمومیت ها** است. **کربوکسی تراپی** مزایای بالقوه ای در **درمان بیماری های عروقی محیطی** مانند کاهش درد و بهبود توانایی راه رفتن و همچنین در برخی از **کاربردهای زیبایی** مانند کاهش سلولیت و جوانسازی پوست دارد. مزیت اصلی آن **کم تهاجمی بودن زمان بهبودی کوتاه و عوارض جانبی نسبتاً کم** است. با این حال مهم است توجه داشت که اثربخشی کربوکسی تراپی در برخی از کاربردها هنوز نیاز به تحقیقات بیشتری دارد.

 

**تأکید مهم : ** اطلاعات ارائه شده در این مقاله جنبه عمومی دارند و نباید به عنوان جایگزینی برای نظر و مشاوره متخصصان پزشکی در نظر گرفته شوند. در صورت بروز هرگونه مشکل پزشکی یا نیاز به درمان همواره با پزشک خود مشورت کنید.