مرجع صالح اعاده دادرسی حقوقی

وقتی پای یک حکم قطعی وسط می آید و فکر می کنید حق با شما نبوده، یا اتفاق تازه ای افتاده که نتیجه پرونده را عوض می کند، تنها راه چاره ای که دارید، «اعاده دادرسی» است. اما نکته کلیدی اینجاست که برای اعاده دادرسی حقوقی باید سراغ کدام دادگاه برویم؟ مرجع صالح اعاده دادرسی حقوقی همان دادگاهی است که حکم قطعی اولیه را صادر کرده؛ یعنی اگر حکم شما را دادگاه بدوی داده، دادخواست اعاده دادرسی تان را هم باید به همان دادگاه بدوی بدهید و اگر دادگاه تجدیدنظر این حکم را صادر کرده، باید به دادگاه تجدیدنظر مراجعه کنید.

در دنیای پیچیده حقوق، گاهی اوقات یک اشتباه سهوی یا کشف یک مدرک جدید می تواند مسیر یک پرونده را کاملاً تغییر دهد. اینجا است که مفهوم «اعاده دادرسی» به کمکمان می آید تا فرصتی دوباره برای احقاق حق پیدا کنیم. اما این فرصت طلایی، آداب و قواعد خودش را دارد؛ از جمله مهم ترینش، شناخت «مرجع صالح» برای رسیدگی به دادخواستی است که تنظیم می کنید. اگر دادخواست اعاده دادرسی به مرجع اشتباهی تقدیم شود، وقت و هزینه تان هدر می رود و شاید حتی فرصت قانونی تان را هم از دست بدهید.

برخلاف اعاده دادرسی کیفری که داستانش کمی فرق می کند و در اینجا بحث ما نیست، اعاده دادرسی حقوقی قواعد مشخصی دارد. در این مقاله می خواهیم با هم قدم به قدم پیش برویم و ببینیم اعاده دادرسی حقوقی اصلاً یعنی چه، چه شرایطی دارد و از همه مهم تر، در مواجهه با انواع مختلف احکام، باید دادخواستمان را به کدام دادگاه ارائه کنیم تا به نتیجه برسیم. پس بیایید با هم به این دنیای حقوقی سفر کنیم و پاسخ همه سوالاتمان را پیدا کنیم.

اعاده دادرسی حقوقی؛ تعریف و مبانی قانونی

ببینید، تو نظام حقوقی ما، معمولاً احکام بعد از اینکه صادر شدن، میشه بهشون اعتراض کرد. مثلاً میشه تجدیدنظرخواهی کرد. اما بعضی وقتا، حتی بعد از اینکه حکم قطعی شد و دیگه هیچ راه اعتراض عادی ای نموند، باز هم ممکنه شرایطی پیش بیاد که احساس کنیم حکم صادر شده ایراد اساسی داره یا حقی از ما تضییع شده. اینجا است که پای «اعاده دادرسی» به میون میاد.

اعاده دادرسی چیست؟ (در نظام حقوقی ایران)

به زبان ساده، اعاده دادرسی حقوقی یعنی اینکه یک بار دیگه یک حکم قطعی رو، اما نه به خاطر ایرادات شکلی یا ماهوی عادی، بلکه به خاطر «جهاتی» خاص و استثنایی که قانون مشخص کرده، مورد بررسی قرار بدیم. هدف از اعاده دادرسی اینه که اگر واقعاً خطایی در صدور حکم قطعی اتفاق افتاده، یا حقایق جدیدی کشف شده، بتونیم اون حکم رو اصلاح یا حتی نقض کنیم و یه حکم جدید و عادلانه تر بگیریم.

قضیه از این قراره: شما یه دعوا داشتید، از دادگاه بدوی رأی گرفتید، ممکنه تجدیدنظرخواهی هم شده باشه و بالاخره یه حکم قطعی صادر شده. یعنی دیگه پرونده بسته شده و همه راه های اعتراض عادی تموم شده. اما حالا بعد از قطعیت حکم، یکی از هفت مورد استثنایی که قانون گفته، پیش اومده. اینجاست که می تونید درخواست اعاده دادرسی بدید تا پرونده از نو (البته فقط از جنبه های خاصی) بررسی بشه.

شاید بپرسید خب اگه درخواست اعاده دادرسی دادیم، اجرای اون حکم قطعی چی میشه؟ متأسفانه باید بگیم که اصل بر اینه که درخواست اعاده دادرسی، اجرای حکم قطعی رو متوقف نمی کنه. یعنی طرف مقابل می تونه حکم رو اجرا کنه. مگر اینکه دادگاهی که به درخواست اعاده دادرسی رسیدگی می کنه، خودش دستور توقف اجرا رو بده و معمولاً برای این کار، از شما تامین (مثلاً ضمانت نامه بانکی یا وجه نقد) می خواد تا اگه اعاده دادرسی شما رد شد و حکم قبلی به قوت خودش باقی موند، ضرر و زیانی به طرف مقابل وارد نشه.

احکام قابل اعاده دادرسی: شرط قطعیت

اعاده دادرسی فقط و فقط برای احکامی در نظر گرفته شده که «قطعی» شده اند. یعنی چی؟ یعنی دیگه هیچ راه اعتراض عادی ای مثل واخواهی یا تجدیدنظرخواهی برای اون حکم وجود نداشته باشه. تا وقتی یک حکم قطعی نشده، نمی تونیم سراغ اعاده دادرسی بریم.

حالا این حکم قطعی چه مصادیقی داره؟

• حکم دادگاه بدوی که قابل تجدیدنظرخواهی نبوده: مثلاً بعضی پرونده های مالی که مبلغشون خیلی کمه و قانون گفته دیگه نمی شه تجدیدنظرخواهی کرد. این حکم از اول قطعیه.
• حکم دادگاه بدوی که تجدیدنظرخواهی شده و در دادگاه تجدیدنظر تأیید شده: یعنی هم دادگاه بدوی رأی داده، هم دادگاه تجدیدنظر اون رو تایید کرده. خب طبیعیه که دیگه قطعیه.
• حکم دادگاه تجدیدنظر که خودش صادر کرده: اگه دادگاه تجدیدنظر خودش رأی رو تغییر بده یا رأی جدیدی بده، اون رأی هم قطعی محسوب میشه.

پس تا وقتی چوب قانون روی حکم نخورده و اعلام قطعیت نشده، جایی برای اعاده دادرسی نیست. این خیلی مهمه که بدونید.

جهات اعاده دادرسی حقوقی (ماده ۴۲۶ ق.آ.د.م.)

اعاده دادرسی همین طوری الکی نیست که هر وقت دلمون خواست، درخواستش رو بدیم. قانون توی ماده ۴۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی، هفت مورد مشخص رو به عنوان «جهات اعاده دادرسی» معرفی کرده که فقط در صورت وجود یکی از این موارد میشه درخواست اعاده دادرسی داد. بیایید با هم این هفت مورد رو بررسی کنیم:

1. موضوع حکم، مورد ادعای خواهان نبوده باشد:

   این یعنی دادگاه حکمی صادر کرده که اصلاً شما یا طرف مقابل، اون موضوع رو نخواسته بودید. مثلاً شما شکایت کردید که همسایه دیوار رو جابجا کرده و می خواید برگرده سر جاش، اما دادگاه حکم داده که همسایه باید علاوه بر برگرداندن دیوار، خسارت هم بده، در حالی که شما اصلاً خسارت نخواسته بودید. اینجا بخش خسارت می تونه جهت اعاده دادرسی باشه.

2. حکم به میزانی بیشتر از خواسته صادر شده باشد:

   شبیه مورد قبلیه، اما اینجا مقدار بیشتره. مثلاً شما مبلغ ۱۰ میلیون تومن از کسی طلبکارید و درخواست کردید دادگاه حکم به پرداخت ۱۰ میلیون بده. اما دادگاه اشتباهی حکم به ۱۵ میلیون تومن داده. این ۵ میلیون تومن اضافه، جهتی برای اعاده دادرسیه.

3. وجود تضاد در مفاد یک حکم واحد:

   گاهی اوقات ممکنه خود یک حکم، دو تا دستور متناقض داشته باشه. مثلاً در یه پاراگراف بنویسه که فروش مال غیرصحیحه و در پاراگراف بعدی بنویسه که همین فروش باطله! خب معلومه که این حکم مشکل داره و نمیشه اجرایش کرد. اینجا میشه درخواست اعاده دادرسی داد.

4. صدور احکام متضاد در یک دعوا یا دعاوی مرتبط:

   این مورد زمانی پیش میاد که برای یک دعوای مشخص (بین دو نفر با همون موضوع) یا برای چند دعوای مرتبط، دو تا حکم قطعی متفاوت و متضاد صادر شده باشه. مثلاً در یک دادگاه حکم داده شده که ملک مال الفه و در دادگاه دیگه برای همون ملک، حکم دادن که مال ب هست. اینجاست که باید یکی از این احکام (اون که دیرتر صادر شده) با اعاده دادرسی بررسی بشه.

5. حیله و تقلبی که در صدور حکم موثر بوده:

   این یکی از مهم ترین و حساس ترین جهات اعاده دادرسیه. یعنی یکی از طرفین دعوا با فریب و تقلب کاری کرده که دادگاه رأی اشتباهی بده. مثلاً یک مدرک جعلی ارائه کرده و دادگاه بر اساس اون مدرک رأی داده. البته اثبات این حیله و تقلب کار آسانی نیست و خودش ممکنه نیاز به یک پرونده کیفری جداگانه برای اثبات جعل یا کلاهبرداری داشته باشه.

6. عدم اهلیت یکی از طرفین یا نمایندگی قانونی وی:

   فرض کنید در یک پرونده، یکی از طرفین دعوا صغیر بوده، یا جنون داشته و قیم یا ولی قانونی اش در پرونده حاضر نبوده. یا اینکه کسی به عنوان نماینده یک شرکت در دادگاه حاضر شده، در حالی که اصلاً اجازه نمایندگی نداشته. در چنین مواردی، چون اهلیت یا نمایندگی قانونی وجود نداشته، حکم صادره می تواند با اعاده دادرسی مورد بررسی قرار گیرد.

7. کشف اسناد و مدارک جدید (شرایط و اوصاف این اسناد):

   این هم یکی از موارد رایجه. یعنی بعد از صدور حکم قطعی، شما یه سند یا مدرکی پیدا می کنید که اگه اون موقع دست دادگاه بود، قطعاً رأی عوض می شد. اما هر سندی به درد نمی خوره! این سند باید چند تا ویژگی مهم داشته باشه:

   • جدید باشه: یعنی قبل از صدور حکم، نه خود شما خبر داشتید ازش، نه طرف مقابل، و نه دادگاه می دونست.
   • مکتوب باشه: سند باید نوشتاری باشه.
   • در دسترس نبوده باشه: اگر سند قبلاً در دسترس شما بوده و ارائه ندادید، دیگه نمیشه باهاش اعاده دادرسی کرد.
   • بتونه حکم رو تغییر بده: باید اونقدر مهم باشه که اگه تو پرونده قبلی بود، رأی دادگاه رو به نفع شما تغییر می داد.

پس یادتون باشه، اعاده دادرسی یک راهکار استثناییه و فقط در صورت وجود یکی از این هفت جهت قانونی میشه ازش استفاده کرد.

مرجع صالح رسیدگی به اعاده دادرسی حقوقی

خب، رسیدیم به بخش اصلی داستان: مرجع صالح اعاده دادرسی حقوقی کجاست؟ این سوالیه که اگه جوابش رو اشتباه بدونید، همه زحماتتون به باد میره. قانون آیین دادرسی مدنی در این باره خیلی شفاف صحبت کرده.

اصل کلی: دادگاه صادرکننده حکم مورد اعاده دادرسی (ماده ۴۳۲ ق.آ.د.م.)

ببینید، ماده ۴۳۲ قانون آیین دادرسی مدنی یک اصل خیلی ساده و مهم رو بیان می کنه: «دادخواست اعاده دادرسی به دادگاهی تقدیم می شود که حکم قطعی را صادر کرده است.» همین قدر واضح و بدون پیچیدگی. فلسفه این قانون هم اینه که دادگاهی که خودش به موضوع پرونده رسیدگی کرده و با جزئیاتش آشناست، بهترین مرجع برای بررسی مجدد اون پرونده (البته فقط از جنبه های اعاده دادرسی) هستش.

حالا این اصل توی عمل چطور پیاده میشه؟

• اعاده دادرسی از حکم قطعی دادگاه بدوی: اگر حکمی که قصد اعاده دادرسی ازش رو دارید، توسط دادگاه بدوی (دادگاه عمومی حقوقی یا دادگاه خانواده) صادر شده و اون حکم قطعی شده (مثلاً چون مبلغ خواسته کم بوده و قابل تجدیدنظر نبوده، یا تجدیدنظرخواهی نشده)، باید دادخواست اعاده دادرسی رو به همان دادگاه بدوی ارائه بدید.
• اعاده دادرسی از حکم قطعی دادگاه تجدیدنظر: اگه دادگاه تجدیدنظر خودش حکمی رو صادر کرده که قطعیه، یا حکم دادگاه بدوی رو تایید کرده و الان شما می خواید از اون حکم اعاده دادرسی کنید، باید به همان دادگاه تجدیدنظر دادخواست بدید.
• اعاده دادرسی از حکمی که در مرحله بدوی صادر و در تجدیدنظر تایید شده: این همون حالتیه که بالا گفتیم. حکمی از دادگاه بدوی صادر شده، طرف تجدیدنظرخواهی کرده و دادگاه تجدیدنظر، رأی دادگاه بدوی رو «تأیید» کرده. در این حالت، مرجع صالح برای اعاده دادرسی، دادگاه تجدیدنظر هستش، چون رأی نهایی رو اون صادر کرده.

یادتان باشد، ملاک برای تعیین مرجع صالح اعاده دادرسی، دادگاه صادرکننده حکم قطعی است، نه دادگاهی که اولین بار به پرونده رسیدگی کرده است.

پس نگران نباشید، قضیه پیچیده نیست؛ فقط کافیه ببینید آخرین دادگاهی که مهر قطعی شد رو پای حکم شما زده، کدوم دادگاه بوده.

موارد خاص و نکات مهم در تعیین مرجع صالح

مثل همیشه، کنار اصول کلی، یه سری نکات ریز و موارد خاص هم هست که دونستنشون خیلی به کار میاد:

اعاده دادرسی از آرای دیوان عالی کشور

آیا دیوان عالی کشور مرجع رسیدگی به اعاده دادرسیه؟ راستش را بخواهید، معمولاً نه! دیوان عالی کشور مرجع رسیدگی ماهوی نیست. یعنی کارش این نیست که پرونده رو از اول بررسی کنه و ببینه حق با کیه. دیوان عالی کشور وظیفه داره به نقض یا ابرام (تأیید) آرای دادگاه های پایین تر از نظر رعایت قانون رسیدگی کنه. پس اگه دیوان رأی رو نقض کنه، معمولاً پرونده رو برای رسیدگی مجدد به یک دادگاه هم عرض می فرسته. یعنی دادگاهی با همان صلاحیت که رأی اولیه رو داده بود.

اگه دیوان عالی کشور خودش در موردی حکم صادر کرده باشه که خیلی استثناییه (که تو پرونده های حقوقی خیلی کم پیش میاد)، مرجع اعاده دادرسی خودش دیوان عالی کشور خواهد بود، اما این موارد نادر و محدود هستند.

اعاده دادرسی طاری (عارضی)

اعاده دادرسی طاری یعنی چی؟ تصور کنید شما یه پرونده اصلی توی دادگاه دارید. مثلاً دعوای مالکیت یه خونه. در حین رسیدگی به این پرونده، متوجه می شید که یکی از اسناد ارائه شده توسط طرف مقابل، قبلاً در پرونده دیگه ای به اشتباه منجر به صدور یه حکم قطعی علیه شما شده و اون حکم هم مبنای این پرونده جدیده. اینجا شما نمی خواید از اون حکم قطعی قدیمی (که در پرونده اصلی شما موثر هست) به طور مستقل اعاده دادرسی کنید، بلکه می خواید در همین پرونده فعلی، درخواست کنید اون حکم قدیمی رو بررسی کنن. در چنین حالتی، دادگاهی که داره به دعوای اصلی شما رسیدگی می کنه، مرجع صالح برای اعاده دادرسی طاری از اون حکم قدیمی خواهد بود. یعنی نیاز نیست پرونده جدیدی تشکیل بدید.

اعاده دادرسی اصلی

خب، اعاده دادرسی اصلی هم همون حالتیه که ما از اول این مقاله داریم راجع بهش صحبت می کنیم. یعنی شما مستقیماً و به طور مستقل، فقط برای اعاده دادرسی از یک حکم قطعی دادخواست می دید و هیچ دعوای اصلی دیگه ای در کار نیست. مرجع رسیدگی هم همون دادگاهی هست که حکم قطعی رو صادر کرده بود (که در بخش ۲.۱ کامل توضیح دادیم).

تعدد شعب در یک دادگاه

فرض کنید دادگاه عمومی حقوقی شهر شما ۵ تا شعبه داره. حالا کدوم شعبه صالح به رسیدگیه؟ معمولاً و بر اساس رویه قضایی، همان شعبه ای که حکم قطعی رو صادر کرده، مرجع صالح برای رسیدگی به درخواست اعاده دادرسی شماست. این کار به خاطر آشنایی شعبه با جزئیات پرونده و جلوگیری از اتلاف وقت و سردرگمیه.

تغییر صلاحیت یا انحلال دادگاه صادرکننده حکم

خب، اگه دادگاهی که حکم قطعی رو صادر کرده، حالا دیگه وجود نداره (منحل شده)، یا صلاحیتش تغییر کرده و دیگه نمی تونه به اون موضوع رسیدگی کنه، چی میشه؟ در این حالت، دادخواست اعاده دادرسی به دادگاه جانشین اون دادگاه یا دادگاه هم عرض که حالا صلاحیت رسیدگی به اون نوع پرونده رو داره، تقدیم میشه. مثلاً اگه دادگاهی منحل بشه، دادگاهی که صلاحیت هاش رو به عهده گرفته، مرجع صالح خواهد بود.

صلاحیت ذاتی و محلی در اعاده دادرسی

وقتی داریم از مرجع صالح صحبت می کنیم، دو تا مفهوم خیلی مهم رو نباید فراموش کنیم: صلاحیت ذاتی و صلاحیت محلی. این دو تا مثل یه جور فیلتر عمل می کنن تا دادگاه مطمئن بشه که اصلاً حق داره به پرونده شما رسیدگی کنه یا نه.

صلاحیت ذاتی: این یعنی دادگاه باید اصلاً از نظر نوع کارش، بتونه به پرونده شما رسیدگی کنه. مثلاً دادگاه حقوقی نمیتونه به پرونده کیفری رسیدگی کنه. در اعاده دادرسی، صلاحیت ذاتی معمولاً رعایت شده، چون مرجع صالح، همان دادگاهی است که قبلاً هم ذاتاً صلاحیت رسیدگی به اون پرونده رو داشته (مثلاً دادگاه عمومی حقوقی).

صلاحیت محلی: این یعنی دادگاه باید از نظر جغرافیایی، در حوزه قضایی درستی قرار داشته باشه. تو اعاده دادرسی حقوقی، قضیه خیلی واضحه: مرجع رسیدگی همیشه در همان حوزه قضایی قرار داره که حکم قطعی رو صادر کرده. یعنی اگه دادگاه تجدیدنظر استان تهران حکم رو داده، دادخواست اعاده دادرسی رو هم باید به دادگاه تجدیدنظر استان تهران بدید، نه مثلاً به دادگاه تجدیدنظر استان فارس!

پس هم باید نوع دادگاه درست باشه (صلاحیت ذاتی) و هم موقعیت جغرافیایی اش (صلاحیت محلی). البته در اعاده دادرسی، معمولاً این مشکل کمتر پیش میاد چون به سراغ همان دادگاه صادرکننده حکم می رویم.

مهلت و تشریفات درخواست اعاده دادرسی

حالا که فهمیدیم مرجع صالح کیه و شرایط اعاده دادرسی چیه، باید ببینیم تا کِی فرصت داریم دادخواست بدیم و چجوری باید این کارو بکنیم. چون اگه مهلت رو از دست بدیم یا تشریفات رو رعایت نکنیم، حتی اگه حق با ما باشه، دادخواستمون رد میشه.

مهلت قانونی درخواست اعاده دادرسی (ماده ۴۲۷ ق.آ.د.م.)

قانون گذار برای درخواست اعاده دادرسی یه مهلت مشخص گذاشته که اگه از دستش بدید، دیگه نمی تونید کاری کنید. ماده ۴۲۷ قانون آیین دادرسی مدنی این مهلت رو تعیین کرده:

• برای اشخاصی که در ایران زندگی می کنند: بیست روز (۲۰ روز)
• برای اشخاصی که خارج از ایران زندگی می کنند: دو ماه

خب حالا سوال اینجاست که این مهلت از کِی شروع میشه؟

• برای احکام حضوری: یعنی احکامی که به شما ابلاغ واقعی شده (رسیده دستتون یا مطمئن شدن که خبردار شدید)، مهلت از تاریخ ابلاغ واقعی حکم شروع میشه.
• برای احکام غیابی: این یعنی احکامی که شما در جلسه دادگاه حاضر نبودید و بعداً به شما ابلاغ شده. مهلت اعاده دادرسی در این موارد، بعد از این که مهلت واخواهی (اعتراض به حکم غیابی) و تجدیدنظرخواهی به پایان رسید، تازه شروع میشه. یعنی تا وقتی که هنوز می تونید واخواهی یا تجدیدنظرخواهی کنید، نمی تونید درخواست اعاده دادرسی بدید.

نکات مهم در محاسبه مهلت:

• ایام تعطیل: اگر آخرین روز مهلت به تعطیلی بخوره، روز کاری بعدش آخرین فرصت شماست.
• عذر موجه قانونی: در موارد استثنایی و با وجود عذر موجه (مثلاً بیماری شدید و بستری شدن در بیمارستان، بلایای طبیعی و…) که اثباتش خیلی سخته، ممکنه دادگاه مهلت رو تمدید کنه. اما این یک استثناست و نباید روش حساب باز کرد.

نحوه تنظیم و تقدیم دادخواست اعاده دادرسی

فکر می کنید می تونید همین جوری یه نامه بنویسید و بگید حکم رو بررسی کنید؟ نه! دادخواست اعاده دادرسی هم مثل بقیه دادخواست ها، آداب و رسوم و تشریفات خاص خودش رو داره:

موارد الزامی دادخواست (ماده ۴۲۸ ق.آ.د.م.):

• نام، نام خانوادگی، اقامتگاه و سایر مشخصات خواهان اعاده دادرسی و وکیل او (در صورت داشتن وکیل).
• نام، نام خانوادگی، اقامتگاه و سایر مشخصات خوانده اعاده دادرسی.
• مشخصات کامل حکمی که از آن اعاده دادرسی درخواست شده: یعنی شماره و تاریخ صدور حکم، نام دادگاهی که حکم را صادر کرده و موضوع حکم.
• جهات اعاده دادرسی به طور صریح و روشن: باید دقیقاً مشخص کنید که به کدام یک از هفت جهت قانونی (ماده ۴۲۶) استناد می کنید و دلیلش چیست.

پیوست ها و مدارک لازم:

• رونوشت مصدق (کپی برابر اصل) حکم قطعی مورد اعاده دادرسی.
• مدارک و اسناد لازم برای اثبات جهات اعاده دادرسی: مثلاً اگر به کشف سند جدید استناد می کنید، باید اصل یا کپی مصدق اون سند رو ضمیمه کنید. اگر به حیله و تقلب اشاره می کنید، باید مدارک اثبات اون رو ارائه بدید.
• وکالت نامه وکیل (در صورت داشتن وکیل).

مرجع تقدیم دادخواست:

دادخواست اعاده دادرسی رو باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به دفتر دادگاهی که حکم قطعی رو صادر کرده، تقدیم کنید. یعنی همون دادگاهی که تو بخش قبلی در مورد مرجع صالح صحبت کردیم.

لزوم ابطال تمبر و پرداخت هزینه دادرسی:

یادتون نره که برای دادخواست اعاده دادرسی هم باید هزینه دادرسی رو پرداخت کنید و تمبرهای لازم رو باطل کنید. بدون پرداخت هزینه ها، دادخواست شما به جریان نمی افته.

مراحل رسیدگی پس از تقدیم دادخواست

وقتی دادخواستتون رو تقدیم کردید، قضیه تازه شروع میشه:

1. بررسی شکلی دادخواست: اول از همه، دادگاه دادخواست شما رو از نظر شکلی بررسی می کنه. یعنی می بینه آیا همه شرایط لازم (مثل مشخصات طرفین، مشخصات حکم، ذکر جهات، رعایت مهلت و…) رعایت شده یا نه.
2. صدور قرار رد در صورت عدم رعایت شرایط: اگه دادگاه ببینه دادخواست شما خارج از مهلت داده شده، یا به یکی از جهات قانونی (ماده ۴۲۶) استناد نکردید، یا مثلاً به دادگاه اشتباهی دادخواست دادید (عدم صلاحیت)، ممکنه بدون ورود به ماهیت، «قرار رد دادخواست اعاده دادرسی» رو صادر کنه.
3. دعوت به جلسه رسیدگی و بررسی ماهوی: اگه دادخواست از نظر شکلی درست باشه، دادگاه به طرفین ابلاغ می کنه و اونا رو به جلسه رسیدگی دعوت می کنه. در این جلسه، دادگاه به طور دقیق جهات اعاده دادرسی رو بررسی می کنه و می بینه آیا واقعاً اون شرایطی که شما ادعا می کنید، وجود داشته یا نه.
4. نحوه صدور رأی توسط مرجع صالح:
   • تأیید حکم قبلی: اگه دادگاه تشخیص بده که جهات اعاده دادرسی وجود نداره، حکم قبلی رو تأیید می کنه و درخواست شما رد میشه.
   • نقض و صدور حکم جدید: اما اگه دادگاه تشخیص بده که جهات اعاده دادرسی وجود داشته و ادعای شما موجه هست، حکم قبلی رو «نقض» می کنه و یک حکم جدید صادر می کنه که مطابق با واقعیت های جدید یا اصلاح شده باشه.

اینجا دیگه پرونده به سرانجام خودش می رسه و تکلیف نهایی حکم مشخص میشه.

---

در این مقاله سعی کردیم تمام زوایای مربوط به مرجع صالح اعاده دادرسی حقوقی را برایتان روشن کنیم و به زبان ساده توضیح بدهیم که اعاده دادرسی یعنی چه و چطور باید این مسیر را طی کنید. یادتان باشد که اعاده دادرسی یک راهکار فوق العاده و استثنایی برای اعتراض به احکام قطعی است و فقط در موارد بسیار خاص و با رعایت دقیق تشریفات و مهلت های قانونی قابل انجام است.

شناخت دقیق مرجع صالح اعاده دادرسی، رعایت مهلت های ۲۰ روزه یا دو ماهه و همچنین استناد به یکی از هفت جهت قانونی ماده ۴۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی، کلید موفقیت شما در این مسیر است. هرگونه اشتباه در این موارد می تواند به از دست رفتن فرصت احقاق حق و تحمیل هزینه های بی مورد منجر شود.

با توجه به پیچیدگی های حقوقی و حساسیت این نوع پرونده ها، همیشه توصیه می کنیم که قبل از هر اقدامی، حتماً با یک وکیل متخصص در امور حقوقی مشورت کنید. یک وکیل باتجربه می تواند شما را در تشخیص صحیح مرجع صالح، تنظیم دقیق دادخواست و ارائه دلایل و مدارک لازم راهنمایی کند تا حقوق شما به بهترین شکل ممکن حفظ شود.