ماده قانونی افزایش خواسته در جلسه اول

اگه شما هم تویگیر یه پرونده حقوقی هستید و در میانه راه حس کردید چیزی از قلم افتاده یا باید خواسته تون رو تغییر بدید، خبر خوب اینکه همیشه همه چی ثابت نیست و قانون دستتون رو برای یه سری اصلاحات باز گذاشته. افزایش خواسته توی جلسه اول دادرسی، یکی از همین تغییرات مهم و کاربردیه که می تونه سرنوشت پرونده رو حسابی عوض کنه، به شرطی که قلقش رو بلد باشید و طبق ماده ۹۸ قانون آیین دادرسی مدنی عمل کنید.

توی دنیای پیچیده دادگاه و قانون، گاهی اوقات پیش می آید که وقتی دادخواست می دهیم، بعضی چیزها را از قلم می اندازیم یا بعداً متوجه می شویم باید مبلغ یا نوع خواسته مان را بیشتر کنیم. خب، خوشبختانه قانون دست ما را برای چنین اصلاحاتی نبسته و اجازه داده تحت شرایط خاصی، حتی بعد از ثبت اولیه دادخواست هم بشود تغییراتی اعمال کرد. یکی از این تغییرات مهم، افزایش خواسته در جلسه اول دادرسی است که قانون گذار راه و رسمش را در ماده ۹۸ قانون آیین دادرسی مدنی مشخص کرده.

تصور کنید دعوایی رو شروع کردید و کلی انرژی و وقت گذاشتید تا دادخواستتون رو تکمیل کنید و به دادگاه بفرستید. اما درست وقتی پرونده داره مسیر خودش رو طی می کنه، یهو متوجه میشید که یه بخشی از حقتون رو توی خواسته اصلی جا انداختید، یا اینکه اوضاع عوض شده و باید مبلغ یا حتی نوع درخواستتون رو بیشتر کنید. اینجا ممکنه یه حس نگرانی بهتون دست بده که حالا چیکار کنم؟ آیا باید یه پرونده جدید باز کنم؟ اما نگران نباشید، چون قانون برای چنین موقعیت هایی هم راه حل داره.

اینجا صحبت از افزایش خواسته میشه، یعنی اینکه شما می خواید حجم یا تعداد درخواستتون رو که توی دادخواست اولیه نوشتید، بیشتر کنید. این حق فقط تا یه مهلت خاصی وجود داره و شرایط خودش رو داره که مهمترینش جلسه اول دادرسی هست. در ادامه قراره با هم دقیقاً بررسی کنیم که افزایش خواسته یعنی چی، چه قواعدی داره، چطور باید انجامش بدیم و اصلاً چرا انقدر مهمه که بهش توجه کنیم.

اصلاً افزایش خواسته یعنی چی؟ یه نگاهی به ماده ۹۸ قانون آیین دادرسی مدنی

بگذارید از پایه شروع کنیم. وقتی شما یه دعوا رو توی دادگاه مطرح می کنید، باید توی دادخواستتون مشخص کنید که اصلاً چی می خواید؛ مثلاً مطالبه ۱۰۰ میلیون تومان یا تخلیه ملک. به این چی می خواید میگیم خواسته. این خواسته مثل یه خط قرمزه که دادگاه فقط تا همون محدوده میتونه رسیدگی کنه و از اون فراتر نمیره. حالا اگر به هر دلیلی خواستید این خواسته رو بیشتر کنید، یعنی از ۱۰۰ میلیون، بکنید ۱۵۰ میلیون، یا علاوه بر تخلیه، اجرت المثل ایام تصرف رو هم بخواید، این میشه افزایش خواسته.

این مفهوم با کاهش خواسته فرق داره. کاهش خواسته خیلی راحت تره و شما توی هر مرحله از دادرسی، حتی توی مرحله اجرای حکم، می تونید از بخشی از خواسته تون دست بکشید. اما افزایش خواسته، مثل اضافه کردن یه بند جدید به یه قرارداد سفت و سخته و فقط با رعایت شرایط خاصی ممکنه. چرا؟ چون این افزایش ممکنه حقوق طرف مقابل رو تحت تأثیر قرار بده یا روند دادرسی رو پیچیده کنه.

حالا بریم سراغ قلب ماجرا، یعنی ماده ۹۸ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی. این ماده به صراحت میگه:

خواهان می تواند خواسته خود را که در دادخواست تصریح کرده، در تمام مراحل دادرسی کم کند؛ ولی افزودن آن یا تغییر نحوه دعوا یا خواسته یا درخواست در صورتی ممکن است که با دعوای طرح شده مرتبط بوده و منشأ واحدی داشته باشد و تا پایان اولین جلسه آن را به دادگاه اعلام کرده باشد.

همونطور که می بینید، قانونگذار خیلی واضح خط کشی کرده. بخش اولش میگه کم کردن راحته، اما برای افزودن (یعنی افزایش خواسته) یا تغییر نحوه دعوا یا خواسته سه تا شرط مهم گذاشته: ارتباط کامل با دعوای طرح شده، منشأ واحد داشتن و اینکه تا پایان اولین جلسه دادرسی به دادگاه اعلام بشه. حالا این شرایط دقیقاً چی میگن؟

خب، این افزایش خواسته چطوریاست؟ انواعش رو ببینیم!

افزایش خواسته می تونه از دو جنبه اتفاق بیفته:

۱. افزایش کمی خواسته (کمیت یا مقدارش زیاد میشه)

این مورد زمانیه که شما همون خواسته قبلی رو دارید، اما مقدارش بیشتر شده. مثلاً توی دادخواست اولیه مطالبه ۱۰۰ میلیون تومان وجه رو درخواست کردید، اما بعداً متوجه می شید که در واقع طرف مقابل ۱۵۰ میلیون تومان به شما بدهکاره. یا مثلاً درخواست مطالبه خسارت کردید، اما بعد از کارشناسی، مبلغ خسارت بیشتر از اون چیزی که اول حدس می زدید، میشه.

یه مثال دیگه: دعوای اصلی شما مطالبه وجه التزام بابت تأخیر در انجام تعهد بوده. در ابتدا فکر می کردید تأخیر مثلاً ده روزه، اما بعد متوجه میشید که این تأخیر سی روزه بوده و حالا می خواید مبلغ وجه التزام رو بر اساس مدت زمان واقعی تأخیر افزایش بدید. اینجا جنس خواسته (مطالبه وجه التزام) تغییری نکرده، فقط مقدارش بیشتر شده.

۲. افزایش نوعی خواسته (یه چیز جدید اضافه میشه)

این حالت موقعیه که شما علاوه بر خواسته اولیه، یه خواسته جدید از همون نوع یا مرتبط با اون به پرونده اضافه می کنید. مثلاً یه ملک رو به صورت خلع ید ازش شکایت کردید، اما بعداً می فهمید که طرف علاوه بر تصرف غیرقانونی، کلی خسارت هم به ملک زده یا مدتی هم ازش استفاده کرده و باید اجرت المثل ایام تصرف رو هم بده. اینجا شما علاوه بر خلع ید، مطالبه اجرت المثل رو هم به خواسته هاتون اضافه می کنید. یا مثلاً اگه دعوای اصلی شما تأیید فسخ معامله باشه، می تونید استرداد ثمن (یعنی پولی که بابت معامله دادید) رو هم بهش اضافه کنید.

این نوع افزایش خواسته خیلی رایجه، چون معمولاً وقتی وارد دادگاه میشیم، تازه ابعاد مختلف یه ماجرا برامون روشن میشه و متوجه میشیم که چه حقوق دیگه ای هم داریم که باید مطالبه کنیم.

شرایط طلایی افزایش خواسته: وقتی دستت بازه که خواسته رو بیشتر کنی!

حالا که فهمیدیم افزایش خواسته یعنی چی، وقتشه بریم سراغ اون سه تا شرط مهمی که ماده ۹۸ گذاشته. اگه این شرایط نباشه، دادگاه درخواست افزایش خواسته شما رو قبول نمی کنه و مجبورتون می کنه یه پرونده جدید برای اون خواسته اضافه شده باز کنید، که خودش کلی زمان و هزینه اضافی داره.

۱. تا قبل از اینکه زنگ پایان جلسه اول بخوره! (مهلت افزایش خواسته)

این یکی از مهم ترین و سفت و سخت ترین شرایط افزایش خواسته است. ماده ۹۸ میگه تا پایان اولین جلسه باید افزایش خواسته رو اعلام کنید. این اولین جلسه یعنی چی؟ یعنی اولین باری که طرفین دعوا (خواهان و خوانده) توی دادگاه حاضر میشن و قاضی رسماً شروع به رسیدگی می کنه. اگه خوانده در این جلسه حاضر نباشه، معمولاً دادگاه جلسه رو تجدید می کنه و به خوانده ابلاغ میشه که جلسه بعدی کیه.

نکته مهم اینجاست که اولین جلسه دادرسی با اولین وقت رسیدگی فرق داره. ممکنه پرونده چند بار وقت رسیدگی بخوره، اما هنوز به دلایل مختلف (مثلاً عدم ابلاغ صحیح) جلسه اول دادرسی تشکیل نشده باشه. پس شما فقط تا پایان همون جلسه اولی که واقعاً تشکیل میشه و قاضی وارد ماهیت دعوا میشه، وقت دارید.

این مهلت فقط توی مرحله بدوی (دادگاه های عمومی و انقلاب) اعتبار داره. یعنی اگه پرونده تون رفت تجدیدنظر یا فرجام، دیگه نمی تونید خواسته رو افزایش بدید. اگه این مهلت رو از دست بدید، درخواستتون برای افزایش خواسته رد میشه و باید یه دادخواست جدید با هزینه دادرسی جداگانه ثبت کنید، که این یعنی طولانی تر شدن مسیر و زحمت بیشتر.

چطور باید این افزایش خواسته رو اعلام کنیم؟ هم می تونید به صورت شفاهی توی جلسه دادگاه اعلام کنید و از قاضی بخواید توی صورتجلسه قید بشه، هم می تونید یه لایحه کتبی تنظیم کنید و تقدیم دادگاه کنید. البته همیشه ارائه لایحه کتبی حرفه ای تر و مطمئن تره، چون دقیقاً مشخص می کنه که چی رو و با چه جزئیاتی خواستید افزایش بدید.

در پیچ و خم دادرسی، زمان حکم طلا را دارد. غفلت از مهلت قانونی، گاهی فرصت ها را از بین می برد و مسیر رسیدگی را طولانی تر می کند.

۲. یه سر و ته داشته باشه! (ارتباط کامل با دعوای اصلی)

شرط دوم اینه که خواسته جدیدی که اضافه می کنید، باید ارتباط کامل با دعوای اصلی داشته باشه. یعنی چی؟ یعنی باید بین خواسته اولیه و خواسته جدید، یه پیوند منطقی و حقوقی محکم وجود داشته باشه. اگه دادگاه بخواد به خواسته اصلی رسیدگی کنه، نیاز داره که خواسته جدید رو هم در نظر بگیره یا اینکه نتیجه یکی روی دیگری تأثیر مستقیم داشته باشه.

مثال خوبش همونیه که توی بریف هم اشاره شد: دعوای تأیید فسخ معامله و استرداد ثمن. این دو تا خواسته ارتباط کامل با هم دارن، چون اگه معامله فسخ بشه، پس ثمن (پول) باید برگرده. یا مثلاً دعوای خلع ید و مطالبه اجرت المثل ایام تصرف. اگه کسی بدون اجازه ملک شما رو تصرف کرده باشه (خلع ید)، معمولاً باید بابت مدت زمانی که از ملک استفاده کرده هم اجرت المثل بده. پس این دوتا خواسته ارتباط کامل دارن.

حالا یه مثال از موردی که ارتباط کامل نداره: شما یه دعوای خلع ید مطرح کردید، اما وسط کار می خواید مطالبه وجه یه چک رو هم بهش اضافه کنید. این دوتا خواسته اصلاً به هم ربطی ندارن؛ یکی مالکیته، اون یکی یه سند تجاری. دادگاه برای رسیدگی به خلع ید نیازی به بررسی چک نداره و بالعکس. پس اینجا درخواست افزایش خواسته رد میشه.

۳. ریشه اش یکی باشه! (منشأ واحد داشتن)

شرط سوم منشأ واحد بودنه. یعنی همونطور که از اسمش پیداست، خواسته اولیه و خواسته جدید باید از یه منبع یا ریشه حقوقی مشترک نشأت گرفته باشن. این منبع می تونه یه قرارداد باشه، یه واقعه حقوقی (مثل تصرف عدوانی)، یا یه عمل حقوقی خاص.

مثال: شما دعوای مطالبه اجور معوقه (اجاره بهای عقب افتاده) رو علیه مستأجر مطرح کردید. حالا می خواید تخلیه ملک به دلیل عدم پرداخت اجاره بها رو هم بهش اضافه کنید. اینجا هر دو خواسته (مطالبه اجاره بها و تخلیه) از یه منشأ واحد، یعنی قرارداد اجاره و عدم انجام تعهدات مستأجر نشأت می گیرن. پس با هم منشأ واحد دارن و میشه افزایش خواسته داد.

اما یه مثال از موردی که منشأ واحد نیست: شما برای مطالبه ۲۰۰ تن گندم از یه نفر شکایت کردید (منشأ: قرارداد فروش گندم). حالا می خواید الزام به تنظیم سند رسمی یه ملک دیگه رو هم بهش اضافه کنید (منشأ: قرارداد فروش ملک). این دوتا خواسته اصلاً منشأ واحد ندارن و دادگاه قبول نمی کنه. هر کدوم مسیر حقوقی خودشون رو دارن.

دست به کار شیم: چطور خواسته رو قانونی افزایش بدیم؟

حالا که با شرایطش آشنا شدیم، ببینیم توی عمل باید چیکار کنیم. برای افزایش خواسته، همونطور که قبلاً گفتیم، خواهان (یا وکیلش) باید تا پایان اولین جلسه دادرسی درخواستش رو به دادگاه اعلام کنه. این اعلام می تونه شفاهی باشه که قاضی توی صورتجلسه قیدش می کنه، یا کتبی باشه که شما یه لایحه افزایش خواسته تنظیم می کنید و تقدیم دادگاه می کنید.

دادگاه وقتی درخواست افزایش خواسته رو دریافت می کنه، اول از همه بررسی می کنه که آیا اون سه تا شرط مهم (مهلت، ارتباط کامل و منشأ واحد) وجود دارن یا نه. اگه این شرایط احراز شد، دادگاه دستور افزایش خواسته رو صادر می کنه و پرونده با خواسته جدید ادامه پیدا می کنه. اما اگه شرایط وجود نداشته باشه، دادگاه درخواست شما رو رد می کنه و باید برای خواسته جدید یه دادخواست جداگانه بدید.

پرداخت آب و دان: هزینه دادرسی فراموش نشه!

یه نکته خیلی مهم دیگه، بحث هزینه دادرسیه. وقتی شما خواسته رو افزایش میدید، در واقع دارید یه ارزش مالی جدید به پرونده اضافه می کنید. قانون میگه که برای این مابه التفاوت خواسته، باید هزینه دادرسی جدیدی هم پرداخت بشه. میزان این هزینه بر اساس تعرفه های قانونی و بر مبنای ارزش خواسته اضافه شده محاسبه میشه. این قضیه توی ماده ۶۱ قانون آیین دادرسی مدنی هم بهش اشاره شده.

این پرداخت خیلی مهمه! اگه شما درخواست افزایش خواسته بدید ولی هزینه دادرسی مابه التفاوت رو پرداخت نکنید، دادگاه اول بهتون اخطار رفع نقص میده. یعنی میگه برو این هزینه رو پرداخت کن. اگه توی مهلت قانونی که دادگاه بهتون میده (معمولاً ۱۰ روز)، این هزینه رو پرداخت نکنید، متأسفانه درخواست افزایش خواسته شما (و حتی ممکنه کل دادخواست در اون بخش) رد میشه. پس حواستون باشه که این پرداخت رو جدی بگیرید.

یه نکته دیگه اینکه، فقط خواهان یا نماینده قانونی اون (مثلاً وکیلش) حق افزایش خواسته رو داره. خوانده، قاضی، شاهد یا کارشناس و بقیه افراد درگیر پرونده، این حق رو ندارن.

چی میشه بعد از افزایش خواسته؟ پیامدهاش رو بشناسیم!

خب، حالا فرض کنیم درخواست افزایش خواسته شما پذیرفته شده. چه اتفاقاتی توی پرونده می افته؟

۱. دامنه رسیدگی دادگاه گسترش پیدا می کنه

این طبیعیه؛ وقتی خواسته رو بیشتر می کنید، دادگاه هم دیگه فقط به خواسته اولیه رسیدگی نمی کنه و مکلف میشه به خواسته جدید هم رسیدگی کنه و در نهایت یه حکم جامع و کامل درباره همه خواسته های شما صادر کنه. این یعنی پرونده شما یکجا و با هم تموم میشه، نه اینکه مجبور بشید برای هر خواسته یه پرونده جدا باز کنید.

۲. تأثیر روی تجدیدنظرخواهی و فرجام خواهی

افزایش خواسته می تونه روی نصاب مالی پرونده برای تجدیدنظرخواهی یا فرجام خواهی تأثیر بذاره. مثلاً اگه قبل از افزایش، ارزش خواسته کمتر از نصاب تجدیدنظرخواهی بوده و فقط قابل اعتراض در همون شعبه بود، با افزایش خواسته ممکنه ارزشش به حدی برسه که بشه از رأی صادره توی دادگاه تجدیدنظر یا حتی دیوان عالی کشور (برای فرجام خواهی) اعتراض کرد. این یه نکته خیلی مهم برای برنامه ریزی حقوقی شماست.

۳. حق دفاع خوانده: تجدید جلسه و ابلاغ

یکی از مهم ترین اصول توی دادگاه، رعایت اصل تناظر و حق دفاع طرفین دعواست. فرض کنید شما خواسته رو افزایش دادید. اگه خوانده توی همون جلسه اول حاضر نباشه یا حتی اگه حاضر باشه ولی آمادگی دفاع در برابر خواسته جدید رو نداشته باشه، دادگاه مکلفه که جلسه دادرسی رو تجدید کنه. چرا؟ چون خوانده باید فرصت کافی برای اطلاع از خواسته جدید و آماده کردن دفاعیاتش رو داشته باشه.

بعد از تجدید جلسه، باید افزایش خواسته به خوانده ابلاغ بشه (یعنی کتباً بهش اطلاع داده بشه) تا بدونه دقیقاً چه چیزی به خواسته های اولیه اضافه شده. اداره کل حقوقی قوه قضاییه هم این موضوع رو تأیید کرده. مثلاً توی نظریه شماره ۷/۹۵/۱۴۹۷ مورخه ۲۸-۰۶-۱۳۹۵ به صراحت گفته شده: در صورت افزایش خواسته موضوع ماده ۹۸ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب ۱۳۷۹ از سوی خواهان در جلسه اول، رعایت اصل تناظر اقتضاء دارد که در صورت عدم حضور خوانده در جلسه رسیدگی، مجدداً جلسه دیگری تعیین و افزایش خواسته به خوانده ابلاغ و سپس اقدام به رسیدگی شود.

این یعنی دادگاه به هیچ وجه نمی تونه بدون اطلاع و فرصت دفاع به خوانده، به خواسته افزایش یافته رسیدگی کنه. این ضمانت اجرایی برای حفظ حقوق خوانده و تضمین یک دادرسی عادلانه ست.

در نتیجه، خوانده مسئولیت های جدیدی در قبال خواسته افزایش یافته پیدا می کنه و باید در برابر اون دفاع کنه. اگه نتونه دفاع موفقی داشته باشه، ممکنه به پرداخت خواسته اصلی به علاوه خواسته افزایش یافته محکوم بشه.

قاطی نکنیم! تفاوت افزایش خواسته با بقیه داستان ها

توی دنیای حقوق، اصطلاحات زیادی هستن که ممکنه شبیه به هم به نظر برسن ولی در واقع تفاوت های اساسی دارن. افزایش خواسته هم از این قاعده مستثنی نیست و باید اون رو با مفاهیم مشابهی مثل دعوای اضافی، تغییر خواسته و کاهش خواسته قاطی نکنیم.

۱. افزایش خواسته یا دعوای اضافی؟ مسئله این است!

این دوتا خیلی اوقات با هم اشتباه گرفته میشن. بریم ببینیم چه فرقی دارن:

ویژگی	افزایش خواسته	دعوای اضافی
تعریف	افزایش حجم یا نوع همون خواسته اولیه	افزودن یک خواسته کاملاً جدید به دعوای اصلی
مثال	مطالبه ۱۰۰ میلیون به ۱۵۰ میلیون؛ خلع ید + اجرت المثل	دعوای الزام به تنظیم سند رسمی + دعوای الزام به تحویل ملک
نحوه طرح	شفاهی در صورتجلسه یا با لایحه کتبی	فقط با تقدیم دادخواست مستقل
مهلت طرح	تا پایان اولین جلسه دادرسی (فقط در مرحله بدوی)	تا پایان دادرسی در مرحله بدوی
نوع دعوا	غالباً در دعاوی مالی	هم در دعاوی مالی و هم غیرمالی
ماده قانونی اصلی	ماده ۹۸ ق.آ.د.م	ماده ۱۷ ق.آ.د.م

همونطور که می بینید، تفاوت ها کاملاً مشخصه. دعوای اضافی رو ماده ۱۷ قانون آیین دادرسی مدنی تعریف کرده و میگه میشه یه دعوای جدید رو به دعوای اصلی اضافه کرد، به شرط اینکه با اون ارتباط کامل یا منشأ واحد داشته باشه و تا پایان دادرسی در مرحله بدوی مطرح بشه. این آزادی عمل توی مهلت، دعوای اضافی رو از افزایش خواسته متمایز می کنه.

۲. افزایش خواسته یا تغییر خواسته؟ اینم یه تفاوت دیگه!

تغییر خواسته به این معنیه که شما خواسته اولیه رو کلاً حذف می کنید و یه خواسته کاملاً جدید رو جایگزینش می کنید. مثلاً اولش دعوای الزام به احداث بنا رو علیه پیمانکارتون مطرح کردید، اما بعداً نظرتون عوض میشه و تا پایان جلسه اول، خواسته رو به مطالبه خسارت ناشی از عدم انجام تعهد تغییر میدید. اینجا دیگه خواسته قبلی نیست و یه چیز دیگه اومده جاش. شرایطش مثل افزایش خواسته است (یعنی مهلت تا پایان جلسه اول و ارتباط کامل و منشأ واحد)، اما از نظر ماهیت با افزایش فرق داره.

۳. افزایش خواسته یا کاهش خواسته؟ زمین تا آسمون فرق داره!

این یکی دیگه خیلی واضحه. افزایش خواسته یعنی اضافه کردن، کاهش خواسته یعنی کم کردن. مهمترین تفاوتشون هم توی مهلت طرحه. در حالی که افزایش خواسته فقط تا پایان جلسه اول دادرسی (در مرحله بدوی) ممکنه، کاهش خواسته رو شما می تونید توی تمامی مراحل دادرسی (بدوی، تجدیدنظر، فرجام و حتی اجرای حکم) و تا قبل از ختم دادرسی انجام بدید. یعنی قانون توی این زمینه خیلی دست شما رو باز گذاشته و برای کم کردن بار پرونده سخت گیری نمیکنه.

پای حرف کارشناس ها: نظریات مشورتی و آرای مهم

توی کشور ما، دادگاه ها و وکلا برای تفسیر قوانین و حل ابهامات، به نظریات مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه و آرای وحدت رویه دیوان عالی کشور خیلی اهمیت میدن. این نظریات و آرا، مثل قطب نما عمل می کنن و به ما نشون میدن که رویه قضایی توی یه مورد خاص چیه.

توی بحث افزایش خواسته هم این نظریات و آرا نقش مهمی دارن. مثلاً همون نظریه مشورتی که درباره لزوم تجدید جلسه دادرسی و ابلاغ افزایش خواسته به خوانده گفتیم (شماره 7/95/1497)، یکی از همین هاست که به شفافیت بیشتر این موضوع کمک می کنه.

یه نظریه مشورتی دیگه که خیلی می تونه به درد بخوره، درباره اینه که اگه دادگاه بدوی (دادگاه اولیه) توی حکمش درباره خواسته افزایش یافته شما هیچ نظری نده، تکلیف چیه؟ نظریه شماره ۷/۱۴۰۰/۱۷۶۵ ح مورخه ۲۳-۰۵-۱۴۰۱ از اداره کل حقوقی قوه قضاییه میگه:

در فرضی که دادگاه بدوی در خصوص افزایش خواسته اظهارنظر نکرده باشد، دادگاه تجدیدنظر تکلیفی درباره رسیدگی به موضوع افزایش خواسته ندارد. چراکه دادگاه تجدیدنظر فقط نسبت به آنچه که در دادگاه بدوی رسیدگی شده است، رسیدگی و اعلام نظر می کند.

این یعنی چی؟ یعنی اگه شما خواسته رو افزایش دادید و دادگاه بدوی به هر دلیلی فراموش کرد یا عمداً درباره اون بخش از خواسته تون حکم نداد، دادگاه تجدیدنظر هم دیگه به اون قسمت رسیدگی نمی کنه. در واقع، این نظریه میگه که اگه همچین اتفاقی افتاد و رسیدگی به خواسته های اولیه به خواسته افزایش یافته ربط داشت، دادگاه تجدیدنظر باید پرونده رو تا زمانی که دادگاه بدوی رأی تکمیلی صادر کنه، متوقف کنه. این نشون میده که حتی دادگاه ها هم باید حواسشون به این قضیه باشه و اگه چیزی جا موند، باید اصلاحش کنن.

این نمونه ها نشون میده که چقدر مهمه که هم خواهان و وکیلش به این موارد دقت کنن، و هم دادگاه ها در رسیدگی های خودشون حواسشون به تمامی ابعاد پرونده باشه تا حقی ضایع نشه.

نتیجه گیری: حرف آخر و یه توصیه دوستانه

دیدیم که ماده قانونی افزایش خواسته در جلسه اول، یعنی ماده ۹۸ قانون آیین دادرسی مدنی، یه فرصت طلایی برای خواهان هاست تا اگه خواسته شون نیاز به بازنگری داشت، بتونن توی یه چارچوب مشخص و قانونی اون رو اصلاح کنن. اما این فرصت مثل هر حق حقوقی دیگه ای، شرایط و مهلت های خاص خودش رو داره که اگه رعایت نشه، نه تنها به دردسر میفتیم، بلکه ممکنه مجبور بشیم برای اون خواسته جدید، از صفر شروع کنیم.

یادمون باشه که رعایت دقیق سه شرط اصلی – یعنی مهلت تا پایان اولین جلسه دادرسی، ارتباط کامل با دعوای اصلی و منشأ واحد داشتن – برای اینکه دادگاه درخواست افزایش خواسته مون رو قبول کنه، حیاتیه. همچنین پرداخت هزینه دادرسی مابه التفاوت و اطلاع رسانی صحیح به خوانده هم از اون نکات مهمیه که باید بهش توجه کرد.

توی پیچیدگی های دادگاه، گاهی تشخیص این تفاوت های ظریف بین افزایش خواسته، دعوای اضافی و تغییر خواسته کار هر کسی نیست و نیاز به تخصص حقوقی داره. یه اشتباه کوچیک می تونه زمان و هزینه زیادی رو به ما تحمیل کنه و حتی منجر به از دست رفتن حق بشه. به همین خاطر، همیشه توصیه میشه که برای اقداماتی مثل افزایش خواسته، حتماً با یه وکیل متخصص و باتجربه مشورت کنید. یه وکیل خوب می تونه با دانش و تجربه اش، بهترین راه رو بهتون نشون بده و مطمئن بشه که هیچ فرصت قانونی ای از دست نمیره و حقتون به بهترین شکل ممکن مطالبه میشه.